Inflatie, spaargeld en beleggen

Het debat onder economen en beleggingsexperts is op dit moment de stijging van de prijzen door de vraag-aanbod mismatch. De vraag of inflatie tijdelijk of structureel hoog is, heeft consequenties. Spaargeld levert al lange tijd niet veel op en door inflatie wordt spaargeld in koopkrachttermen snel minder waard. Door de stijgende inflatie wordt dit effect nog eens versterkt. Ook voor een beleggingsportefeuille kan deze hoge inflatie een risico vormen, zeker als dit samengaat met lage economische groei. Met name obligaties zijn gevoelig voor hogere inflatie. Daar tegenover staan andere beleggingen die juist bescherming bieden in een inflatieomgeving, zoals inflatieobligaties en aandelen van bedrijven met prijszettingsmacht. Ook beleggingen in infrastructuur, bepaalde grondstoffen en vastgoed bieden tot op zekere hoogte bescherming tegen stijgende inflatie(verwachtingen).

De schok van de pandemie heeft een grote impact gehad op de toeleveringsketens, wat door de enorme monetaire stimulans van centrale banken en overheden nog eens is versterkt. De onzekerheid over inflatie is hiermee groter dan we in jaren hebben gezien. De toenemende vraag door het heropenen van economieën en het opheffen van de opgelegde coronabeperkingen spelen een duidelijke rol. De vraag is of de aanhoudende tekorten en mismatches voor een langdurige opwaartse druk op de inflatie zullen zorgen. Ook de omslag in het denken over schuld door overheden vormt een belangrijke kentering die inflatie kan voeden. De energietransitie kan voor hogere energieprijzen zorgen en zo druk blijven geven op de inflatie. Bovendien zien we prille signalen voor druk op lonen in sectoren waar schaarste is, zoals de horeca en de transportsector. De loongroei vormt de belangrijkste schakel voor structureel hogere inflatie. Het risico is een loon-prijs spiraal, waarbij hogere prijzen zorgen voor hogere lonen, die weer doorwerken in de prijzen. Het is echter te vroeg om over dit risico te spreken. Zo is de onderhandelingskracht van de werknemers over de jaren verminderd door de verzwakte positie van vakbonden. Met de prijsstijgingen die we zien hebben werknemers daardoor een minder sterke positie om stevige looneisen te stellen.

Als het rendement beduidend lager is dan het inflatieniveau, kan inflatie de waarde van vermogen snel uithollen. Het rendement op spaargeld is momenteel zelfs nul, dus ook in nominale termen komt er niets bij. De reële rente, uitgedrukt als de nominale rente minus de inflatie, is sterk negatief. In het eurogebied is de inflatie in oktober verder opgelopen tot een niveau van 4,1% jaar-op-jaar. Bij een rentevergoeding op de spaarrekening van 0,1% bedraagt de reële rente -4,0% op jaarbasis. Door de tijd heen wordt de waarde van vermogen zo snel minder waard. Ter illustratie: bij een spaarrente van 0,1% en een inflatieniveau van 2% wordt het spaargeld over 10 jaar 18% minder waard. Bij een inflatieniveau van 3% is dit zelfs 26% (zie grafiek). Tegenover dit lage rendement op de spaarrekening staat natuurlijk wel de zekerheid dat het geld beschikbaar is zonder verliezen.

Historisch gezien zijn er een aantal beleggingen die kunnen beschermen tegen hogere inflatie. Binnen de obligatiecategorie zijn dit de inflatieobligaties (inflation-linked bonds). Deze bijzondere obligaties zijn speciaal gecreëerd als risicoafdekking tegen inflatie en worden uitgegeven door staten. Als de inflatie(verwachting) sneller stijgt dan de rente, presteren inflatieobligaties beter dan nominale obligaties. Dit jaar zie je ook een sterke stijging in de lange termijn inflatieverwachtingen, waardoor de inflatieobligaties goed presteren. Het rendementsverschil met de gewone Europese obligaties is 9%! Dat is fors.

Ook bepaalde type aandelen bieden goede bescherming tegen inflatie, doordat sommige bedrijven goed in staat zijn om de hogere prijzen door te berekenen aan de consument. Denk daarbij aan bedrijven met sterke merken. De kosten zullen hierdoor minder op de marges drukken, waardoor de winsten op peil blijven. Als de hoge inflatie structureel blijft, worden centrale banken genoodzaakt om de rente te verhogen, wat een rem zet op de groei. Hier kunnen aandelen echter last van krijgen. Aandelen van bedrijven met voldoende prijszettingsmacht en stabielere kasstromen zullen in dat geval wel beter presteren.

Grondstoffen hebben historisch laten zien in bepaalde perioden mee te kunnen bewegen met de inflatie, wat weer bescherming biedt tegen inflatie. Grondstoffen fluctueren echter wel een stuk sterker dan de prijsinflatie en bieden zeker geen perfecte bescherming. Ook blijkt in sommige periodes het verband niet op te gaan. Goud wordt in de context van bescherming vaak genoemd, echter blijft goud dit jaar wat achter terwijl de inflatie is toegenomen. Beleggingen in vastgoed bieden ook tot zekere hoogte een ‘hedge’ tegen inflatie. Veel huren en inkomsten op vastgoed zijn, met wat vertraging, gekoppeld aan de inflatie waardoor de inkomsten automatisch met de inflatie toenemen. Daar staat tegenover dat een stijgende rente een negatieve invloed heeft vanwege de financiering met vreemd vermogen. De verschuiving van offline naar online winkelen, versterkt door de coronapandemie, kunnen eveneens een blijvend negatief effect hebben op de waarde van commercieel vastgoed.

Ondanks de hierboven genoemde onzekerheid over de aard van de opgelopen inflatie, is nadenken over inflatie belangrijk. Er zijn een aantal manieren om stijgende inflatie het hoofd te bieden. Een gediversifieerde portefeuille bestaande uit bijvoorbeeld aandelen en inflatieobligaties is hierbij een goede eerste stap. Maar net zo belangrijk is het besef dat inflatie bij ‘niets doen’ de waarde van het vermogen uitholt.

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.