Italië voorlopig niet in betalingsproblemen

Op de aangekondigde renteverhogingen door de ECB reageren beleggers op dezelfde manier als tien jaar geleden: ze verkopen Italiaanse staatsleningen. De rentepremie op Italiaanse obligaties is daardoor flink opgelopen, al is die met 2,4%-punt nog niet de helft van de piek van destijds.

Op het eerste gezicht is de reactie logisch: de schulden zijn nog steeds hoog in Italië en de politieke bereidheid om het land te steunen lijkt nog steeds niet groot in Europa. Bovendien is de omslag in het beleid van de ECB ingrijpend: de rente wordt stevig verhoogd en het opkoopprogramma wordt beëindigd. Op het hoogtepunt een jaar geleden bedroeg de inkoop € 27 miljard per maand.

De ECB heeft op een ingelaste bijeenkomst op 15 juni aangegeven op nieuwe maatregelen te zinnen om de renteverschillen binnen de Eurozone te beheersen, maar daarover is nog geen duidelijkheid, laat staan overeenstemming. De grote renteverschillen r binnen de Eurozone maken het voor de ECB lastig om monetair beleid op ieders behoeften af te stemmen. Door de rente zodanig fors te verhogen dat de inflatie in de sterke landen wordt beteugeld, kunnen de perifere economieën in een crisis belanden, omdat de rente voor hun bedrijven en consumenten in feite nog veel forser wordt opgevoerd. Voeg daaraan toe dat in Italië binnen twaalf maanden nieuwe verkiezingen op stapel staan en het vertrouwen in Italië kan snel verdwijnen.

Toch is de situatie voor Italië lang niet zo hopeloos als vaak wordt gedacht. In vergelijking met tien jaar geleden is de situatie in Italië op een hoop punten verbeterd:

1. Door corona is de schuldratio weer opgelopen naar 1,5 keer het bruto binnenlands product (bbp), maar het land heeft zijn uitgavenpatroon redelijk op orde.
2. De gemiddelde rente die het land betaalt, is met 2,2% de helft van wat die tien jaar geleden was. In de loop der jaren is het aandeel van de rentelast op de begroting steeds verder afgenomen door de lagere rente. Omdat de gemiddelde looptijd van de schulden 7,5 jaar bedraagt, zal de rentestijging maar heel geleidelijk doorwerken in de overheidsbegroting.
3. Er is nu geen failliete bankensector als onzichtbare verplichting voor de staat.
4. Het land loopt voorop in het binnenhalen van bijdragen uit het EU herstelfonds. Daarmee ontlast de EU de begroting van de lidstaten.
5. Premier Draghi voert hervormingen door om het groeipotentieel te bevorderen. Daarvoor blijkt er voldoende draagvlak te zijn.
6. Italië is een welvarend land met ruimte voor belastingverhoging.
7. Inflatie maakt de schuldenlast minder zwaar.

Daarmee is de kans klein dat de Italiaanse staatsschuld de komende jaren onbetaalbaar wordt. Met de (dreiging van) maatregelen die de ECB mogelijk nog gaat nemen, is het niet aantrekkelijk voor beleggers om op verder oplopende kredietopslagen te speculeren.

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.