Kunnen centrale banken de rentes blijven verhogen?

Na jaren van lage rentebeleid door centrale banken is sinds een paar maanden een kentering gaande.

De Amerikaanse centrale bank (Fed) heeft sinds maart de rente met 1,5%-punt verhoogd en komt deze woensdag met een nieuwe aankondiging. De markten houden rekening met een verhoging van nog eens 75 basispunten. En de Europese Centrale Bank (ECB) heeft afgelopen week voor het eerst in 11 jaar ook de rente verhoogd, met een hoger dan verwachtte rentestap van 50 basispunten.

Maar kunnen centrale banken door gaan op dit pad van renteverhogingen? En wat betekent het voorziene rentepad voor beleggingsportefeuilles?

Als eerste, de kans op een recessie in de VS en in de eurozone neemt toe. Dat zien we terug op de financiële markten. In vergelijking met een week geleden voorzien de markten dat de Fed al een paar maanden eerder moet stoppen met de rente verhogen. Ook in de eurozone moet de ECB wellicht eerder op haar schreden terugkeren als bijvoorbeeld een nieuwe energieschok Europa in een recessie duwt.

Dan zijn er de inflatieverwachtingen. In de VS ligt de verwachting voor de gemiddelde inflatie op lange termijn hoger dan voor de pandemie. Maar in de eurozone ligt deze maatstaf een stuk dichter bij de officiële lange termijn doelstelling van de ECB. Voor de ECB is het dus zaak om op langere termijn niet teveel op het rempedaal te staan.

Daar komt nog bij dat een hogere rente herinneringen oproept aan de eurocrisis aan het begin van het vorige decennium. Toen liepen de financieringskosten voor zuidelijke landen hard op. De huidige politieke onrust in Italië echoot die tijd; spreads tussen Italiaanse schuldpapieren en Duitse bunds zijn de afgelopen dagen opgelopen.

De ECB heeft nu een instrument (het Transmission Protection Instrument) in het leven geroepen waarmee het schulden van kwetsbare landen kan opkopen. Zo kan de ECB, in theorie, de rente verhogen terwijl de Duitsland-Italië spread binnen de perken blijft. De vraag is of dat in de praktijk ook zo werkt. Zo niet, dan kan ook dat reden zijn om verdere renteverhogingen te matigen.

Zo bezien lijkt de speelruimte voor scherpe renteverhogingen door de ECB en de Fed op langere termijn ingeperkt. Dat zou goed nieuws kunnen zijn voor de liquiditeitsomstandigheden op de financiële markten. Maar vooralsnog zien we wereldwijd verdere verkrapping van de financiële condities, met bijvoorbeeld minder kredietverstrekking door banken. Vanuit liquiditeitsoogpunt voorlopig dus nog geen verlichting.

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.