De opkomst van ChatGPT: hoe ga je als belegger om met ontwrichting?

Met de afnemende groei voor de markt voor cloudinfrastructuur waar Microsoft, Google en Amazon jarenlang enorm van hebben geprofiteerd, zijn grote techbedrijven op zoek naar nieuwe groeibronnen. Microsoft heeft die gevonden in de markt voor zoekadvertenties die wordt gedomineerd door Google. Hiermee is er een zogenaamde ‘search engine war’ uitgebroken.

De aanjager hiervoor is ChatGPT van het bedrijf OpenAI. Dat is een kunstmatige intelligentie-chatbot die verder gaat dan zoekopdrachten in Google. De chatbot geeft antwoord in volzinnen op in normale taal gestelde vragen in een uiterst eenvoudige gebruiksomgeving. Hierdoor is de drempel om invloed te hebben op online zoekgedrag in potentie groot.

Microsoft heeft een belang van 49% in OpenAI en ziet door de integratie van ChatGPT in de Bing-zoekmachine de mogelijkheid om op de markt voor zoekadvertenties door te breken. Daar heeft Bing een marktaandeel van minder dan 10%. De markt voor zoekadvertenties, die voor circa 90% wordt gedomineerd door Google, was in 2022 met een marktomvang van circa 180 miljard dollar enorm en is nog altijd groeiende. Alphabet, het moederbedrijf van Google, genereerde in 2022 160 miljard dollar aan opbrengsten uit zoekadvertenties, oftewel ruim 55% van de totale omzet.

Een klein percentage van die markt winnen, levert al gauw miljarden op. Er valt dus veel te winnen voor Microsoft en veel te verliezen voor Alphabet. Een antwoord van Google liet dan ook niet lang op zich wachten, die kwam in de vorm van AI Chatbot Bard. Alleen was de introductie geen succes. Een fout antwoord door de chatbot kostte in luttele seconden 100 miljard dollar aan beursomvang.

Of ChatGPT daadwerkelijk een Googlekiller wordt, is de vraag. Er is nog veel onzekerheid. Naast het feit dat de machine niet foutloos is, zoekgedrag niet van de ene op de andere dag verandert, is er ook het feit dat het onderliggende model van ChatGPT niet continu toegang heeft tot actuele data, zoals traditionele zoekmachines wel hebben. Daar ligt wel de kracht van Google: het combineren van die twee.

Inmiddels zien meerdere partijen brood in de toepassingen van door kunstmatige intelligentie (Artificial Intelligence, of AI) gedreven chatbots. Baidu, de Chinese tegenhanger van Google, komt in maart met Ernie Bot en ook Alibaba is bezig met de ontwikkeling van zijn eigen AI-chatbot. Wie de strijd wint of dat er meerdere naast elkaar zullen blijven bestaan, is de grote vraag.

In essentie gaat dit om disruptieve technologieën: nieuwe technologieën die een bestaande markt verstoren en die veel impact hebben op bedrijfsmodellen en marktposities. Het kan kostbaar zijn om nieuwe technologieën die potentieel disruptief zijn te negeren, onderschatten of te laat te implementeren, om welke reden dan ook. Intel negeerde de opkomst van de smartphone, zag zijn positie overgenomen worden door TSMC en is in de afgelopen tien jaar onbeduidend geworden. IBM miste zijn kans op de markt voor cloud computing en zag Microsoft, Amazon, Alibaba deze markt domineren. Het verleden biedt voorbeelden genoeg van bedrijven met dominante posities die door disruptieve technologieën uiteindelijk bestaansrecht verloren en verdwenen.

Wat is de les voor beleggers? Vooral voor beleggers met geconcentreerde portefeuilles, die zijn opgebouwd uit individuele aandelen, kunnen disruptieve technologieën grote impact hebben. De kans op ongelukkige keuzes is een stuk groter: wat als het bedrijf dat als winnaar uit de bus komt net niet in je portefeuille zit? Of wat als je een relatief grote positie hebt in een bedrijf dat de boot mist?

Beleg je in individuele aandelen? Stel jezelf dan de vraag welke impact de opkomst van chatbots als ChatGPT en kunstmatige intelligentie in het algemeen heeft op bedrijfsmodellen en de marktposities van de bedrijven in jouw portefeuille. Dit is geen gemakkelijke opgave, omdat de ontwikkelingen zich moeilijk laten voorspellen. Maar gezien de mogelijke impact op je portefeuille is het wel een factor om rekening mee te houden. Een gespreide portefeuille is misschien minder spannend, maar wel beter bestand tegen disruptieve technologieën.

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.