Blik op obligaties: de twee gezichten van de rentestijging
De rentestijging van de afgelopen anderhalf jaar heeft twee gezichten: ze heeft de waarde van obligatieportefeuilles fors verlaagd, maar het verwachte rendement is hierdoor juist gestegen. Als belegger kun je profiteren van een mogelijke rentedaling. Tenminste, als je ervoor zorgt dat je bij deze hoge rente obligaties in je portefeuille houdt. In het scenario van een verdere rentestijging zou je in eerste instantie verlies lijden, maar dat kun je in korte tijd terugverdienen.
Drie jaar malaise
Zelfs wie de afgelopen drie jaar een obligatieportefeuille bouwde zonder wisselkoersrisico, met een scherp oog voor kredietkwaliteit en zonder de fout te maken om moeilijk verhandelbare titels op te nemen, heeft verlies moeten slikken. Een belegging in solide en goed verhandelbare obligaties in euro leverde sinds eind 2020 een verlies op van bijna 20%.
Dat is allemaal te wijten aan de ongekend harde rentestijging in deze periode. De rente op deze obligaties liep met bijna 4 procentpunten op tot 3,8%. Dat werkt door op de koersen van bestaande obligaties. De couponbetalingen daarop blijven gelijk. Om hetzelfde rendement te geven als nieuwe obligaties met een hoger renteniveau, zijn de koersen gedaald.
Dit geldt niet alleen voor obligaties in euro. Ook in de VS is de rente aanzienlijk gestegen: de tienjaarrente is in drie jaar tijd van 0,5% naar 4,8% gegaan. Er waren nog wel wat obligaties die zich aan deze malaise hebben weten te onttrekken (inflatieleningen, variabel rentende obligaties, Chinese obligaties), maar geen enkele gespreide obligatiebelegger zal in de afgelopen drie jaar aan verliezen zijn ontkomen.
Twee scenario’s
Geen wonder dat obligatiebeleggers terughoudend zijn geworden, ondanks het feit dat de rentes op de hoogste niveaus in twaalf jaar staan. Het is goed om met meerdere rentescenario’s rekening te houden. We hebben er twee doorgerekend: een scenario waarbij de rente nog eens 2 procentpunten stijgt en een scenario waarin de rente 2 procentpunten daalt (zie onderstaande grafiek).
Hiervoor gebruiken we de Bloomberg Barclays Euro Aggregate Index, een mandje Europese obligaties van goede kwaliteit. De rente daarop is nu 3,8%.
Bij een rentestijging van 2 procent bedraagt het koersverlies in het eerste jaar -12,8%. Wel verdien je als belegger in jaar 1 de rente van 3,8%. Vervolgens profiteer je in de jaren daarna van de hogere rente (5,8%). De terugverdientijd bedraagt drie jaar. Na acht jaar tijd heb je als belegger een beter rendement dan in het scenario zonder renteschok.
Bij een rentedaling van 2% boek je in eerste instantie 12,8% koerswinst. Daar komt de rente van 3,8% in het eerste jaar bij. In de jaren erna krijg je de lagere rente van 1,8%.
Voor een langetermijnbelegger geldt: hoe hoger de rentestijging, hoe beter de rendementen in de toekomst. Het omgekeerde is waar voor een rentedaling. Deze geeft mooie koerswinsten op de korte termijn, maar zal op de lange termijn minder gunstig uitwerken.
Scenario 3: eerst omhoog, dan omlaag
Als obligatiebelegger win je al helemaal in een derde scenario: wanneer de rente eerst stijgt en vervolgens daalt. In dit geval profiteer je eerst van de hogere rente om vervolgens koerswinst bij te schrijven door de dalende rente.
Wat gaat de rente doen?
Er zijn goede redenen te denken dat de rentestijgingen bijna ten einde zijn. Centrale bankiers lijken klaar met het verhogen van de korte rentetarieven en de inflatie neemt scherp af. Ook heeft de rente een niveau bereikt waarop deze de economie duidelijk zal doen afkoelen. Dat zie je terug in de prijzen van veel grondstoffen, die fors gedaald zijn.
Perspectief op rendement is er inmiddels weer voor obligatiebeleggers, zoals we hierboven hebben laten zien. Desondanks zien beleggers na drie verlieslatende jaren nog redenen om terughoudend te zijn. Door verdere prijsverhogingen en vastgeklonken loonstijgingen kan het nog een tijd duren voordat de inflatie terug is op het nagestreefde niveau van 2%. Begrotingstekorten van overheden zijn opgelopen en de volatiliteit op de obligatiemarkt is aanhoudend hoog, terwijl die op aandelen relatief laag is.
Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.