Sinds 2007 is de Nederlandse melkveehouderij steeds afhankelijker geworden van ontwikkelingen in de mondiale zuivelmarkt. Dit leidde de afgelopen tien jaar tot flinke prijsschommelingen. Oorzaken zijn het liberalere Europese landbouwbeleid en de groeiende afhankelijkheid van afzet in overzeese gebieden.
Mondiale vraag: vooral groei in opkomende economieën
De Rabobank verwacht dat de mondiale vraag naar zuivel tot 2022 jaarlijks blijft groeien met 2% tot 2,5% (zie Figuur 1). Deze groei zal voornamelijk plaatsvinden in regio’s met een toenemende bevolking en een groeiend besteedbaar inkomen. Binnen Europa wordt een kleine consumptiegroei van 0,4% verwacht. De consument vraagt steeds om ‘premium’ producten in kleinere verpakkingen. Ook in China is de trend van premium producten zichtbaar. Hierdoor wordt de maximale toegevoegde waarde van melkstromen steeds belangrijker.
Internationale en Nederlandse melkproductie
De komende jaren ziet de Rabobank productiegroei vooral plaatsvinden in Europa, de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland (Figuur 2). Binnen Europa laten vooral Polen en Ierland sterke groeicurves zien. Daarnaast zal de regionale productie toenemen in ontwikkelende gebieden, zoals het grootste zuivelproducerende land van de wereld: India. Deze productiegroei zal echter onvoldoende zijn om aan de regionale vraag te voldoen. Dit biedt kansen voor de huidige exportlanden, zoals Nederland. Toch zijn deze opkomende economieën soms moeilijk te bereiken.
In Nederland wordt de melkproductie geremd door de beperkte beschikbaarheid van land en het fosfaatrechtensysteem. De Rabobank verwacht dat de productie de komende jaren niet boven het niveau van 2016 uitkomt. De zuivelketen moet leren omgaan met de nieuwe productiebeperkingen.
De focus ligt in de eerste plaats op de optimale verwaarding en benutting van de verwerkingscapaciteit in plaats van groei van de melkproductie. Hiervoor is een vraaggedreven afstemming binnen de zuivelketen het onderzoeken waard.