Vijf ontwikkelingen in de transport en logistieke sector richting 2040

De arbeidsmarkt is voor ondernemers in de transportsector een absolute topprioriteit. De hele sector kampt met een flink tekort aan geschoold personeel. Deze uitdaging zal nog nijpender worden door een vergrijzend personeelsbestand en het bovengemiddeld hoge ziekteverzuim dat hiermee samenhangt. Ook is er een beperkte instroom van jonge werknemers.

Werknemers vinden en binden
Investeren in opleiding en bijscholing, evenals in initiatieven die vitaliteit van werknemers bevorderen is noodzaak om personeel te behouden. Investeringen hierin zijn, mits goed gekozen, het geld dubbel en dwars waard. Voor de nieuwe aanwas van medewerkers is het nodig dat je een zo goed mogelijk aanbod hebt op de arbeidsmarkt. Er is een stevige concurrentie van sectoren als de bouw en de elektrotechniek, waar jonge mensen al ruim voor hun achttiende kunnen instromen.

Het is van belang te letten op de wensen van nieuwe generaties. Experimenteer bijvoorbeeld met flexibele werktijden en open planningen, die een betere werk-privébalans mogelijk maken. Zet zo mogelijk data-analyse in voor vraag- en capaciteitsvoorspelling, om zo een flexibeler werkmodel te creëren. Door zelf opleidingsprogramma’s op te zetten en samen te werken met onderwijsinstellingen en collega ondernemers, kun je als ondernemer de instroom van nieuwe talenten stimuleren. Belangrijke doelgroepen voor je werving zijn ook zij-instromers, vrouwen en oud-werknemers.

Capaciteitsvraag invullen
Om de afhankelijkheid van personeel te verkleinen, kunnen bedrijven investeren in robotisering en digitalisering. Vooral binnen warehousing groeien hiervoor de mogelijkheden. Deze technologische oplossingen maken het werk minder zwaar en maken het mogelijk om mensen vrij te spelen voor andere functies. Intussen maken veel transportbedrijven gebruik van buitenlandse chauffeurs om de huidige capaciteitsvraag op te vangen. Dit zal naar verwachting richting 2040 een veelgebruikte oplossing blijven, met bovendien een steeds groter aandeel aan chauffeurs uit landen buiten Europa. Aandachtspunten hierbij zijn het arbeidsrecht en de werkomstandigheden

Richting 2040 lijkt de overgang naar zero-emissie-voertuigen dé grote ontwikkeling in de transportsector. Tegen die tijd zal meer dan 50% van het rijdende wagenpark emissieloos zijn. Welke stappen zet jouw bedrijf om te verduurzamen?

Wetgeving versnelt verduurzaming
De sector kan niet anders dan verduurzamen. Ketenpartijen eisen dit van hun transporteurs. En op termijn stopt de fabricage van voertuigen met een verbandingsmotor. Sinds 2025 mogen steden emissievrije zones instellen – alleen toegankelijk voor vrachtwagens met een emissievrije aandrijving en voorlopig nog voor de jongere dieselmotoren. De verwachting is dat deze zones de komende jaren in steeds meer steden en regio's binnen Europa worden ingesteld.

In Nederland én andere Europese landen betaal je als ondernemer bovendien letterlijk een steeds hogere tol voor je uitstoot. Denk aan de CO2-beprijzing en de Duitse tolplicht voor vrachtwagens boven de 3.5 ton. De kosten voor verduurzaming per gereden kilometer zijn nu nog hoog, maar dit soort maatregelen maakt die investeringen steeds interessanter. Intussen stimuleert de overheid de aanschaf van zero-emissie-trucks bijvoorbeeld met de AanZet subsidie, waarvoor in de markt veel belangstelling is. Door deze ontwikkelingen komt het omslagpunt van een goedkopere TCO voor een zero emissie oplossing de komende jaren snel dichterbij.

Technologische ontwikkelingen in aantocht
Op dit moment zijn er nog veel uitdagingen rondom technologie, laadinfrastructuur en de snelheid waarmee het voor bepaalde type vervoer beschikbaar komt. Op technologisch vlak verwachten wij de komende vijftien jaar veel innovatie en ontwikkeling. Denk aan de snelheid van laden, de mogelijkheid voor verwisselbare accu’s, of inductieladen. Bovendien zal de ‘stekkervrachtwagen’ niet de enige oplossing zijn. Waterstof aangedreven trucks zijn ook een veelbelovend alternatief voor bijvoorbeeld zwaarder transport en internationaal lange afstand transporten.

Roadmap naar de toekomst
Voor ondernemers kan het verleidelijk zijn om afwachtend te blijven, omdat er nog veel onzeker is rondom investeringen in duurzaamheid en de snelheid van technologische ontwikkelingen. Grootste bezwaar is de uitdaging in laadinfrastructuur in combinatie met de huidige netcongestie. Ons advies is: ga hoe dan ook met dit thema aan de slag en doe er ervaring mee op – ook al kost het leergeld. Grote opdrachtgevers moeten de CO2-voetafdruk van hun transport verantwoorden, dus als je voor hen over vijf jaar nog relevant en inzetbaar wilt zijn, is het van belang nu al een visie te hebben op je verduurzaming. Vorm een beeld van waar je uiteindelijk wilt komen, en onderzoek welk stappenplan je daarheen kan brengen.

Innovatie, vooral op het gebied van data, is een speerpunt voor ondernemers in de transportsector. Zowel de krappe arbeidsmarkt als de verduurzaming dwingen de sector om meer te investeren in technologie, zoals robotisering en AI, vooral om de handmatige verwerking te automatiseren en logistieke processen qua efficiency te optimaliseren. Verdergaande innovaties bieden jou als ondernemer steeds meer kansen voor een hogere productiviteit, efficiëntere processen en bredere dienstverlening.

Optimale planning en processen
Of het nu gaat om de inzet van mensen of van materiaal: in de transportwereld is een efficiënte planning van centraal belang. Precies op dit gebied zal de invloed van technologische innovatie zich nog meer laten gelden. Dankzij data gedreven tools kun je de vraag van je klanten nauwkeuriger voorspellen en een optimale capaciteitsplanning opstellen. Hoe meer kennis je hebt om mee te sturen, hoe efficiënter jouw resourceplanning, hoe hoger je capaciteitsbenutting en winstgevendheid. Innovatie en connectiviteit van het wagenpark zorgt intussen dat het onderhoud van vrachtwagens steeds meer voorspelbaar en op afstand te realiseren wordt. Hierdoor kan je het wagenpark efficiënter inzetten en zullen de operationele kosten dalen.

Data delen in de keten
Het verzamelen, beheren en inzetten van data biedt kansen om jouw bedrijf te optimaliseren en je rol in de keten uit te breiden. Op basis van data en AI kun je een adviesrol vervullen richting klanten in capaciteit- en productievoorspelling. Naast advies biedt dit ook mogelijkheid op uitbreiding van activiteiten voor jouw klanten, denk aan voorraadbeheer of fulfilment. Klanten zijn bereid om meer te betalen voor logistieke ontzorging met toegevoegde waarde. Het liefst maak je jezelf hiermee vrijwel onmisbaar in de keten. In zo’n geval is het ook veiliger om te investeren in innovaties en verduurzaming, omdat je minder een speelbal bent van de markt.

Door de toenemende digitalisering wordt cybersecurity een cruciale factor. De groeiende afhankelijkheid van digitale systemen en data uitwisseling met andere partijen maakt bedrijven kwetsbaar. Het is dan ook essentieel dat je investeert in robuuste beveiligingsmaatregelen om je data en systemen te beschermen tegen cyberdreigingen. Zeker binnen de transport sector geldt er een groot risico. Niet alleen voor je eigen bedrijf, maar ook voor ketenpartners, zéker als een brede regierol in de keten hebt.

Transportbedrijven kunnen meer toegevoegde waarde bieden door integratie in de keten en specialisatie in diensten om concurrerend te blijven. De vraag naar transport zal hoger blijven dan de beschikbaarheid, waardoor er mooie kansen liggen voor winstgevendheid. Hoe speel je hierop in?

Consolidatie en onderscheidend vermogen
De samenstelling van de markt zal sterk veranderen. Het grote aantal zzp’ers en charters zal naar verwachting flink afnemen, als gevolg van de noodzaak tot investeringen in verduurzaming en de eisen vanuit regelgeving. Richting 2040 ontstaat er een bovenlaag van grote (vaak internationale) bedrijven die het “mainstream” vervoer verzorgen, zowel landelijk als internationaal. Voor bedrijven in de middenlaag is het vooral zaak te specialiseren en onderscheidend vermogen te bieden in een niche of specifieke product-marktcombinatie. Voorbeelden zijn een specialisatie op een afzetmarkt als Engeland waarin je klanten ontzorgt op kennis en ervaring in regelgeving. Of een specialisatie in transport, warehousing en fulfilment van een product voor specifieke markt. Mede dankzij de rol van data en slimme software kun je als vervoerder zo een onmisbare rol in de keten vervullen en op meerdere plekken in de keten toegevoegde waarde bieden.

Meer samenwerking
Zowel digitalisering als verduurzaming zijn aanjagers van een intensieve horizontale en verticale samenwerking in de logistieke sector. Voor kleinere bedrijven liggen er ook vanuit financieel oogpunt kansen om de handen ineen te slaan en samen investeringen te doen. Laat bijvoorbeeld samen een softwareplatform ontwikkelen voor datamanagement, regel samen de cybersecurity of maak gebruik van gedeelde HR- en IT-afdelingen. Creativiteit en coöperatief handelen kan zo een oplossing zijn voor een toekomstbestendig businessmodel. Ook verduurzaming biedt samenwerkingskansen; denk hierbij aan bijvoorbeeld de ontwikkeling van laadpleinen of het creëren van laadhubs.

Wet- en regelgeving is dwingend en heeft een stevige invloed op de markt. Hoe ga je hier als ondernemer mee om? Weet allereerst wat er op je afkomt. En speel waar mogelijk in op de gevolgen van politieke beslissingen.

Als ondernemer in de transportsector ben je afhankelijk van het politieke speelveld in Nederland, in de Europese Unie en wereldwijd. Hierop heb je geen directe invloed, maar regelgeving en overheidsbeleid vormen wel de randvoorwaarden voor je bedrijf.

Betere infra op langere termijn
Het bedrijfsleven heeft een grote behoefte aan een robuuster elektriciteitsnet en een fijnmaziger netwerk van oplaadpunten. De komende jaren vormt netcongestie nog een obstakel voor de energietransitie. Wel verwachten we dat deze infrastructuur richting 2040 sterk zal verbeteren, de weg vrijmakend voor een toename van zero-emissie-voertuigen. Zelfvoorzienendheid op het gebied van energie is van cruciaal belang. De overheid moet met een coördinerende rol investeren in laadinfrastructuur maar ook blijven investeren in onderhoud en uitbreiding van het wegennet, willen we in Nederland een rol als doorvoerhaven blijven vervullen.