De groothandel richting 2040: vier grote transities

De krapte op de arbeidsmarkt loopt nog verder op richting 2040 door vergrijzing en een beperkte toename van jongeren die starten met werken. Digitalisering, automatisering, robotisering en (generatieve) AI kunnen arbeidsproductiviteit verhogen op het gebied van sales, marketing, klantenservice, backoffice werkzaamheden én in logistieke processen.

Is arbeidsmigratie de oplossing?

Arbeidsmigratie kan het tekort deels verlichten. Maar vergrijzing is een Europees probleem, waardoor meer landen werknemers uit het buitenland willen aantrekken. En hoewel arbeidsmigranten in bepaalde sectoren een deel van de oplossing kunnen zijn, vormen ze op andere fronten weer nieuwe uitdagingen. Ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat de vraag naar huizen, zorg, energie en commercie verder toeneemt.

Digitale oplossingen bieden uitkomst

Robotisering, (generatieve) kunstmatige intelligentie, het gebruik van data en andere digitale oplossingen kunnen groothandelaren ook verder helpen. Ze verbeteren de arbeidsproductiviteit en verhogen tegelijkertijd de klantwaarde. Groothandels moeten hier voortdurend in investeren.

Tegelijkertijd blijft personeel belangrijk en van toegevoegde waarde. Stageplaatsen, eigen opleidingstrajecten en het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt bieden kansen voor de groothandel om de groeiende schaarste aan arbeidskrachten het hoofd te kunnen bieden.

Vraag naar personeel met andere competenties

Voorheen was er binnen de groothandel vooral behoefte aan verkoop- en logistiek personeel. Maar de vraag naar personeel met andere competenties neemt toe richting 2040. Zo worden businessmodellen steeds meer data-gedreven, waardoor groothandels meer behoefte hebben aan digitale specialisten, zoals data-analisten, cybersecurity-experts en AI-ontwikkelaars. Dat betekent ook dat groothandels op de arbeidsmarkt in een ander concurrentieveld terechtkomen.

Ook binnen het domein van compliance groeit de behoefte aan extra personeel door de toenemende eisen vanuit (Europese) wet- en regelgeving. Naarmate generatieve AI steeds meer onderdeel wordt van dagelijkse processen, zal deze personeelsvraag richting 2040 waarschijnlijk geleidelijk afnemen. Toch blijft de noodzaak voor gespecialiseerde kennis groot, want de regelgeving wordt steeds strenger, complexer en verandert voortdurend. Om als groothandel aan alle eisen te blijven voldoen, zijn kenniswerkers dan ook onmisbaar.

De verschuiving van offline naar online neemt richting 2040 verder toe, zowel in B2C als B2B. De opkomst van generatieve AI kan deze trend zelfs versnellen. Het gevolg is dat de klant meer dan ooit centraal moet komen te staan. Dat heeft ook gevolgen voor de groothandel. Want de inkoper van morgen, verwacht hetzelfde gemak als de consument van vandaag. Het is daarom belangrijk om jezelf continu af te vragen hoe je als groothandel toegevoegde waarde biedt aan je afnemers.

Het belang van data

In een wereld die steeds meer online is, vervagen de grenzen tussen B2B, B2C, D2C, F2C en C2C. Die toenemende internationale concurrentie en ketentransparantie kan bedreigend zijn voor groothandels, omdat klanten en leveranciers nu makkelijker direct zaken kunnen doen. Ook de toenemende regeldruk in ketens zorgt voor een groeiende behoefte aan regie.

Dat brengt gelukkig ook kansen met zich mee, zoals het gebruik van data om toegevoegde waarde te leveren binnen de hele keten. Investeren in een geavanceerd IT-platform om (duurzaamheids)data te beheren en te koppelen met ketenpartners is noodzakelijk. Dit vraagt om kennis en expertise van ondernemers binnen de sector.

Samen weet je meer

Het kennisniveau van het bedrijfsleven, het onderwijs en de overheid moet continu worden verbeterd en afgestemd op de veranderende marktomstandigheden. Voor kleine groothandels is digitalisering vaak lastiger door beperkte financiële middelen en kennis, maar samenwerking kan helpen om de nodige stappen te zetten. Als zelfstandige groothandel kun je je onderscheiden door toegevoegde waarde te bieden via service, extra diensten, beleving, kwaliteit en duurzaamheid. Zo kun je ook kansen pakken in een veranderende markt.

Richting 2040 worden producten steeds duurzamer geproduceerd, zijn ze beter te repareren en te recyclen. Er liggen volop kansen rondom de verduurzaming van vastgoed, het gebruik van duurzame verpakkingen en de elektrificatie van logistiek. Door te investeren in deze transitie naar een 100% circulaire en klimaatneutrale onderneming, voldoe je niet alleen aan de eisen van morgen, maar vergroot je ook je winstgevendheid en aantrekkingskracht.

De werkelijke prijs (‘true price’) van producten komt steeds dichter bij de marktprijs te liggen, waarin alle kosten en effecten – zoals milieubelasting – zijn meegenomen. Dit biedt kansen voor groothandels om als ketenregisseur waarde toe te voegen door samen te werken met partners en te investeren in duurzame processen.

Meer focus op circulariteit

Duurzaamheid en de schaarste aan grondstoffen hebben een steeds grotere impact op de groothandel. Zo wordt de klantreis voor reststromen de komende vijftien jaar net zo belangrijk als die voor aankopen. Groothandels en producenten kunnen reststromen efficiënt inzamelen en omzetten naar grondstoffen. Een frictieloze klantreis die dit faciliteert en nearshoring (werk uitbesteden aan nabijgelegen landen) bieden kansen om circulaire modellen en grondstoffen binnen Europa te behouden.

De push richting circulariteit komt vooral vanuit Europa via wet- en regelgeving. UPV, CSRD, CSDD, Ecodesign en Right to Repair dwingen producenten, groothandels en retailers om duurzamere producten te ontwikkelen. Toch ondervinden circulaire businessmodellen stevige concurrentie van traditionele, lineaire modellen. Tegelijkertijd kan de toenemende regeldruk de internationale handel beperken en ketens minder flexibel maken.

Overheden kunnen circulaire initiatieven stimuleren door ze financieel aantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld via subsidies. Samenwerking op Europees niveau is daarbij essentieel om de transitie naar een duurzame en circulaire economie te versnellen. Uniforme Europese wet- en regelgeving is nodig om een gelijk speelveld te creëren, zodat bedrijven eerlijk kunnen concurreren.

Doe je voordeel met verduurzaming

Verduurzaming heeft invloed op de gehele waardeketen binnen de handel. Hoewel het eigen energieverbruik en de CO2-uitstoot van groothandelaren relatief laag zijn, zijn er volop mogelijkheden om het bedrijfsproces verder te verduurzamen. Denk bijvoorbeeld aan groene energie opwekken, duurzaam verpakken, verbeterde voorraadvoorspellingen, logistiek en transport elektrificeren (zoals last-mile delivery), afval verminderen en verduurzamen van bedrijfspanden, kantoren en logistiek vastgoed met energiebesparende maatregelen. Deze investeringen zijn niet alleen goed voor het milieu, maar dragen vaak ook bij aan een hogere winstgevendheid door besparingen op energiekosten.

Daarnaast vormt wet- en regelgeving een belangrijke drijfveer voor deze transitie. Overheidsverplichtingen rondom de verduurzaming van bedrijfspanden, hoofdkantoren en magazijnen zorgen ervoor dat gebouwen steeds vaker modulair en circulair worden, mede door strengere eisen op het gebied van energielabels.

Richting 2040 moeten toeleveringsketens korter, transparanter en beter traceerbaar worden. Zo blijft de sector bestand tegen geopolitieke spanningen, handelsproblemen en strengere regelgeving. Door meer ‘nearshoring’ op het eigen continent, wordt de Europese groothandel robuuster en minder afhankelijk van verre markten.

Andere waardeperceptie

De traditionele waardeketen verandert snel en kent steeds meer internationale spelers. Producenten en merken uit andere landen kunnen consumenten online direct bereiken en bedienen. Dit heeft gevolgen voor groothandels die producten importeren en doorverkopen met marge. Het zet een nieuwe norm voor prijs- en waardeperceptie. Dat zien we bijvoorbeeld ook bij nieuwe platforms als AliExpress, Shein en Temu, waar de producten goedkoper zijn dan consumenten gewend waren. Internationale crossborder e-commerce heeft nu al veel impact op de sector, waarbij internationale platforms de concurrentie verder vergroten.

Nadenken over bestendig toekomstmodel

Groothandels kunnen hun positie in de keten versterken door regie te nemen over (duurzaamheids)data. Dat vergroot het inzicht, voorkomt verspilling en helpt bij het voldoen aan rapportageverplichtingen.

Ook actief samenwerken op het gebied van innovatie, productontwikkeling en duurzaamheid draagt bij aan een toekomstbestendige sector. Initiatieven om binnen Europa reststromen efficiënt in te zamelen en om te zetten naar nieuwe grondstoffen zijn hiervan een mooi voorbeeld. Een soepele klantreis en nearshoring bieden kansen om circulaire modellen te ontwikkelen en zo grondstoffen in Europa te houden. Daardoor wordt het eigen continent en businessmodel weerbaarder.

Marktwaarde versus ‘true price’

De sector zou moeten streven naar uniforme normen voor beprijzing van onbedoelde bijwerkingen, zoals schade aan milieu, mens, maatschappij en dierenwelzijn. Die worden nu vaak niet in de prijs meegenomen, maar het zou goed zijn als dat straks overal ter wereld op dezelfde manier gebeurt. Een gelijk speelveld is essentieel, waarbij schadelijke producten duurder moeten zijn dan duurzame alternatieven, ook als ze van buiten de EU komen.

Samenwerken als groeistrategie

De toekomst vraagt om meer samenwerking en transparantie in de keten. Fabrikanten van non-food artikelen bevinden zich vaak in het verre oosten. De duurzaamheidseisen vanuit Europa zijn vaak strenger dan die van thuismarkten of ergens anders in de wereld. Dat vraagt om nauwe samenwerking met welwillende fabrikanten die samen willen verduurzamen.

Ook op commercieel gebied is meer samenwerking noodzakelijk nu fabrikanten ook zelf die eindklant benaderen. Om zogenoemde kanaalconflicten te voorkomen, is het beter om samen te zoeken naar meerwaarde voor de klant dan elkaar om iedere eurocent te beconcurreren.