Nederland | Arbeidsparticipatie

Sneller én beter integreren

4 oktober 2021 17:00

Statushouders vinden in Nederland maar moeilijk een baan, terwijl ze die juist hard nodig hebben om goed te integreren. Sociale onderneming Refugee Team doorbreekt die vicieuze cirkel. ‘Hoe korter mensen in Nederland zijn, hoe sneller je ze naar werk kunt begeleiden.’

Two people working on a beach

Vrijwilligers zijn de onzichtbare motor van het Nederlandse sport- en verenigingsleven. Maar er is altijd een tekort. Dat merkte ook Martijn Berghman, oprichter van Refugee Team . In 2017 besloot hij bij het opbouwen van een hardloopevenement hulp te vragen aan bewoners van een asielzoekerscentrum in de buurt. ‘Ik dacht: al die mensen die niks omhanden hebben, misschien hebben ze wel zin om te helpen. In eerste instantie begreep niemand me, er was geen tolk aanwezig. Dus ben ik de volgende dag teruggegaan om ze op te halen. Daar gingen we dan, in colonne op de fiets naar het bos.’

“Als je samen aan de slag gaat, leer je de taal sneller en integreer je dus beter”

Zo vroeg mogelijk

Als een van de statushouders na die week door de hoofdsponsor een baan als elektricien krijgt aangeboden, realiseert Martijn zich: hier kan ik meer mee. Hij richt Refugee Team op, dat in drie jaar tijd uitgroeit naar een sociale onderneming met dertien medewerkers en drie freelancers. Hét doel: statushouders helpen integreren. Eerst doen ze vrijwilligerswerk bij sport-, muziekevenementen en festivals. Daarna matcht Refugee Team hen met het bedrijvennetwerk rond het evenement, om ze aan een betaalde baan te helpen. ‘Een taalklasje is leuk en aardig, maar helpt mensen niet echt om de taal te leren’, zegt Martijn. ‘Als je samen aan de slag gaat, leer je de taal sneller en integreer je dus beter.’

Refugee Team wil zo vroeg mogelijk in het integratieproces van statushouders betrokken zijn. ‘Hoe korter mensen in Nederland zijn, hoe sneller je ze naar werk kunt begeleiden. Het moment waarop we het meeste kunnen betekenen, is als een statushouder net een eigen dak boven zijn hoofd heeft. Dan zijn mensen nog niet lamgeslagen door het systeem, de taalklasjes en afwijzingen op sollicitatiebrieven. Eerder heeft geen zin: zonder eigen huis hebben mensen te veel zorgen.’

Nieuwe initiatieven

Via het Brabant Outcomes Fund krijgt de sociale onderneming in 2019 een financiering om te groeien. Maar snel daarna breekt de coronacrisis los en kunnen de geplande evenementen door de coronamaatregelen niet doorgaan. Martijn besluit het tijdelijk over de digitale boeg te gooien. Hij introduceert Video Vrienden: een Nederlandse vrijwilliger en een nieuwkomer gaan vijf weken lang elke week een half uur met elkaar videobellen over verschillende thema’s. Zo kunnen statushouders toch nieuwe mensen ontmoeten en de Nederlandse taal oefenen. En met het vierweekse Digitaal aan de slag bereidt Refugee Team nieuwkomers voor op de arbeidsmarkt via online workshops, verdiepende podcasts en 1-op-1-coaching.

Regie bij de statushouder

Refugee Team ontwikkelde samen met zes gemeentes het programma Starttraject Inburgering +. Dit in aanloop naar de Wet inburgering die 2022 van start gaat en meer maatwerk mogelijk maakt. ‘Tot nu toe lag de regie over het integratietraject bij de gemeente. Wij draaien het om. Met workshops, vrijwilligerswerk, werkbezoeken en oriëntatie-activiteiten krijgen nieuwkomers een goed beeld van de waarde van hun achtergrond, kwaliteiten en eigenschappen. En zicht op hun mogelijkheden in Nederland. Aan het eind van het programma presenteren ze zichzelf en hun toekomstplannen aan de gemeente. Dit ben ik, dit wil ik, dit kan ik bijdragen.’

Bijsturen en omgooien

Impact meten is belangrijk voor Refugee Team. ‘We willen niet aan het einde van een traject moeten zeggen: hé, het is Mohamed niet gelukt om een baan te vinden. Je moet er eerder bij zijn. Daarom kijken we mee met de professionele ontwikkeling van mensen. Hoe gaat het? Kunnen we bijsturen? Door de coronacrisis zijn we ook opnieuw om tafel gegaan met het Brabant Outcomes Fund. Onze afspraken gingen over een businessmodel dat moest worden omgegooid. Samen hebben we bepaald hoe we onder deze omstandigheden nog steeds impact konden maken.’

Hard geraakt

Zelfs tijdens de coronacrisis kon Refugee Team veel statushouders ondersteunen. ‘Helaas niet op de vertrouwde manier, door samen aan de slag te gaan. Maar dankzij Video Vrienden en Digitaal aan de slag konden we toch veel mensen bereiken. Ook waren er meer Nederlanders dan ooit als vrijwilliger betrokken. Ik noem 2020 wel eens het allerbeste slechtste jaar ooit. Dat we verschil hebben kunnen maken, daar zijn we trots op. Maar het is ook wrang. Want die impact was mogelijk doordat deze kwetsbare doelgroep zo hard werd geraakt.’

Rabo Foundation en Refugee Team

Rabo Foundation verstrekte een lening aan Refugee Team via het Brabant Outcomes Fund (BOF). Hierbij verdienen financiers hun investering terug als ze samen met ondernemers bijdragen aan maatschappelijk resultaat. ‘Ons verdienmodel bestaat uit de contracten met gemeentes’, legt Martijn uit. ‘Daarvan kunnen we bestaan. Maar om te innoveren en onze groei te versnellen, zijn we voor een deel afhankelijk van fondsen.’

Martijn vindt het belangrijk om zelf als sociaal ondernemer óók te groeien. Daarom volgde hij de leergang Sociaal Ondernemen van Rabo Foundation, samen met andere sociaal ondernemers. ‘We hebben hetzelfde doel: Nederland mooier maken. Het was nuttig om ervaringen te delen met gelijkgestemden. Ik werd me hierdoor bewuster van mijn eigen rol. Als sociale ondernemer loop je het risico dat je je onderdompelt in je onderneming. Door die gesprekken realiseerde ik: ik moet niet alleen ín maar ook áán mijn onderneming werken. Een sociale onderneming is nooit af.’

Drie tips van Martijn Berghman voor ondernemers

  1. Zorg dat je als sociale ondernemer blijft groeien. ‘Werk niet alleen ín maar ook áán je onderneming. Een sociale onderneming is nooit af.’
  2. Meet de impact van je onderneming. ‘Je wilt niet aan het einde van een traject moeten zeggen: hé, het is Mohamed niet gelukt om een baan te vinden. Je moet er eerder bij zijn.’
  3. Kan het niet linksom, ga dan rechtsom. Het businessmodel van Refugee Team draait om fysiek samenwerken, maar tijdens de coronacrisis gooide Martijn het over de digitale boeg. Zo kon de social enterprise toch veel statushouders ondersteunen.


Rabo Foundation verbindt zich aan Refugee Team om bij te dragen aan een inclusieve maatschappij. Een van onze doelstellingen is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen op werk te bieden, en hen zo meer te laten meedoen in de samenleving. Via Refugee Team hopen we statushouders in Nederland beter op weg te helpen.