Opmerkelijke rentestijging doet obligatiebeleggers pijn

Na de forse verliezen op obligaties in 2022, zijn ook de rendementen die dit jaar werden geboekt gaandeweg aan het verdampen. Het rendement op de euro staatsleningenindex voor het lopend jaar is negatief (-1,0%) na een verlies van 2,5% in september.

Wie twee jaar geleden in deze staatsleningen heeft belegd, staat op een fors verlies van bijna 20%. Wie breder heeft belegd in minder veilige obligaties, had de schade vorig jaar beperkt tot 5% minder verlies, maar staat dit jaar ook in de min.

We zijn inmiddels dichtbij 5% in de VS en 3% in Duitsland voor de tienjaarsrente. De rentestijging is opmerkelijk: de inflatiecijfers vallen al maanden op rij mee en wijzen op een duidelijke terugkeer naar het niveau van voor de pandemie. Niet alleen neemt de inflatie hard af (nu 4,3% in de EU), maar ook de hardnekkiger kerninflatie neemt inmiddels scherp af (nu 4,5% na eerder dit jaar steeds rond 5,5%). Daarmee is een einde aan de renteverhogingen van de centrale banken in zicht. Dat pleit voor lagere rentes.

Natuurlijk, de rente is al twee jaar aan het oplopen. Op 3 oktober was de rente op een mandje met alle grote obligaties van hoge kwaliteit in euro gestegen naar 3,92%, het hoogste niveau sinds november 2011. Dat het beduidend hoger is dan de 3,48% van eind augustus valt in het langetermijnbeeld misschien niet eens zo op.

Mogelijk is de omslag in inflatie en verwachtingen ten aanzien van centrale banken onvoldoende om de trend in de obligatiemarkt te keren. Het feit dat er geen kopers waren toen de rente op Amerikaanse tienjaarsobligaties op 4,5% belandde, is echter wel een veeg teken. Het is immers het hoogste punt sinds 2007. Juist in de VS steeg de rente het sterkst en dit trok rentes wereldwijd omhoog in september.

De rentestijging is het sterkst bij de langlopende obligaties. De rente op korter lopende leningen steeg beduidend minder. Omdat de korte rente al hoger was dan de lange rente, is dat geen verrassing. Is het daarmee een signaal dat de obligatiemarkt optimistischer wordt over de langetermijngroei? Het zou een van de weinige fundamentele verklaringen zijn.

Andere factoren die een hogere termijnpremie zouden vereisen, zien we namelijk niet veranderen. De inflatieverwachtingen zijn onverminderd hoog, maar nemen niet toe. Ook neemt de onrust op de obligatiemarkt af als we kijken naar de volatiliteit van de koersen.

Toch is er weinig reden om optimistischer te worden over de toekomstige groei. Ramingen van economen staan overwegend onder druk, juist ook voor 2024.

Daarom resteren vooral technische verklaringen voor de rentestijging, zoals de verwachte stijging van het aanbod aan obligaties door oplopende begrotingstekorten en afbouw van de portefeuilles op de balans van centrale banken. Dat zijn echter factoren die niet vaak een duidelijk merkbare invloed op de rentemarkt hebben gehad in het verleden.

Omdat we in de portefeuilles de bescherming tegen stijgende rentes iets hadden afgebouwd, raakt de rentestijging onze portefeuilles ook. De enige obligaties die zich positief onderscheiden, waren de hybride obligaties van banken en bedrijven, obligaties van China en de gebundelde hypotheekobligaties.

Meer weten over de ontwikkeling van de rente en de actuele beleggingsomgeving? Lees dan onze actuele visie.

Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.