Sectorvisie binnenvaart: concurrerend door innoveren en verduurzamen

In een serie artikelen verkent Rabobank hoe de binnenvaartsector er in 2040 uit kan zien. Wat is er nodig voor een stabiele sector? En hoe gaan we om met uitdagingen als verduurzaming, winstgevendheid en de toenemende complexiteit? Benieuwd? Lees dan verder.

De binnenvaart is onmisbaar voor goederenvervoer in West-Europa. Wel zijn er grote uitdagingen. Vooral de verduurzaming van de vloot, de snelle ontwikkelingen op het gebied van autonoom varen en het gebruik van AI gaan de binnenvaart ingrijpend veranderen. Door haar grote capaciteit en lage uitstoot per ton/km kan deze sector leidend zijn in de ‘modal shift’ van weg naar water. Een voorwaarde hiervoor is dat zij snel genoeg vergroent.

Verduurzaming is richting 2040 de grootste opgave voor de binnenvaart. Zowel door wetgeving als door concurrentie van vervoer over de weg. Onderweg naar 2030 komen er meer mogelijkheden voor emissieloze binnenvaart dankzij technologische oplossingen.

Door klimaatverandering zagen we de afgelopen twintig jaar meer periodes van droogte, waardoor de binnenvaart vaker en langer te maken heeft met lage waterstanden. Houd hier rekening mee in je businessmodel, scheepsontwerp en op vlootniveau. Zo vergroot je je flexibiliteit.

Data gebruiken én delen is het fundament voor efficiëntie en duurzaamheid. Als processen soepel en optimaal verlopen, kan je beter sturen op efficiency. Dat beperkt de uitstoot en maakt transportstromen betrouwbaarder en veiliger. Bovendien verbetert het de samenwerking tussen bijvoorbeeld wegtransport en binnenvaart.

Robotisering en AI bieden concrete oplossingen voor diverse uitdagingen. Zoals Smart Shipping (bijv. Routeoptimalisatie), Smart Asset Management (voorspellend onderhoud) en Smart Energy. Maar digitale toepassingen maken je ook kwetsbaar voor cyberincidenten. Investeer daarom ook in digitale weerbaarheid.

De uitstroom van ervaren werknemers is groter dan de instroom van nieuw talent. Digitalisering kan een oplossing bieden voor het personeelstekort. Denk aan een ontwikkeling als autonoom varen. Aandacht voor de werk-privébalans van werknemers is belangrijk om mensen te werven en behouden.

De huidige sector in feiten en cijfers
De binnenvaart is onmisbaar voor het goederenvervoer in West-Europa. In Nederland werken in deze sector zo’n 3.000 ondernemers. Die jaarlijks maar liefst 330 miljoen ton goederen vervoeren. Ontdek hier meer over deze sector.

Vijf ontwikkelingen in de binnenvaart richting 2040
Er spelen vijf belangrijke transities in de binnenvaart: verduurzaming, de invloed van technologie en innovatie, het verdienvermogen in de keten, de krappe arbeidsmarkt en de veranderende wetgeving en politieke omstandigheden. Deze ontwikkelingen hebben veel invloed op hoe de binnenvaart zich ontwikkelt.

Verduurzaming in de binnenvaart: de toekomst van aandrijftechnieken
De komende jaren komt er steeds meer wetgeving om verduurzaming in de sector te versnellen. Het doel is om in 2050 bijna volledig emissieloos te zijn. Dit heeft impact op de hoogte van de brandstofkosten. Daar moeten ondernemers zich op voorbereiden.