De IT-sector in feiten en cijfers

Er zijn veel verschillende opvattingen en definities van wat de IT-sector nu precies is. Onder de IT-sector verstaan we bedrijven die producten en advies leveren aan eindklanten specifiek over technologie en/of connectiviteit. We onderscheiden hierbij verschillende deelsectoren en bedrijven:

De eerste 4 deelsectoren vormen samen de IT-infrastructuur. In deze update gaan we per deelsector in op de ontwikkelingen en trends die we zien.

In de IT-sector zijn ruim 128.000 bedrijven actief. Dat is 5,5% van het totale aantal bedrijven in Nederland. Ongeveer 50% van de IT-bedrijven is een zzp’er (CBS, 2025). In de sector werken ruim 424.000 fte en meer dan 600.000 IT-professionals. Het is een van de snelst groeiende sectoren in Nederland. In de afgelopen 10 jaar verdubbelde het aantal werkzame ICT’ers bijna. Begin 2025 stonden er nog 16.500 vacatures open in de sector. Dat is bijna 2 keer zoveel als 10 jaar eerder. De sector groeide de afgelopen jaren ongeveer 2 keer zo snel als de Nederlandse economie in zijn geheel.

De bijdrage van de IT-sector aan het bbp is de afgelopen 15 jaar sterk gegroeid: van 2% in 2010 naar ongeveer 5% in 2025. Richting 2040 wordt een verdere groei verwacht naar 10 tot 12% van het bbp. Deze groei komt vooral doordat de IT een steeds groter rol speelt als aanjager van innovatie, digitalisering, digitale veiligheid en onafhankelijkheid, en verduurzaming in andere sectoren. De gelijktijdige omslag naar een digitale én duurzame economie (de twin transition), speelt bij dit laatste thema een belangrijke rol. Daarnaast proberen andere sectoren de huidige arbeidsmarktkrapte op te vangen met digitalisering en automatisering. Dit zorgt weer voor een constante vraag naar (software)producten en diensten die de IT-sector levert.

Nederland is nu nog een van de vier meest gedigitaliseerde landen van Europa. Maar deze positie staat steeds meer onder druk door achterblijvende investeringen in onderzoek en ontwikkeling (R&D), digitale infrastructuur en onderwijs. Dit vormt een bedreiging voor het toekomstige verdienvermogen van zowel Nederland als de IT-sector. Daarnaast neemt de afhankelijkheid van Amerikaanse technologie toe, wat de weerbaarheid van onze maatschappij verder aantast. Ook binnen de EU staat het verdienvermogen onder druk door onvoldoende investeringen in R&D. De IT-sector bestaat voor meer dan 90% uit dienstverlenende bedrijven. Naast de groeiverwachtingen is de sector ook kwetsbaar vanwege de geringe mate van nieuwe R&D investeringen. Meer achtergrond lees je op deze pagina.

Net als veel andere sectoren, kampt de IT-sector met een structureel tekort aan talent. Vooral als het gaat om complexe functies. Het laatste jaar is de situatie iets minder gespannen geworden doordat junior en “basis” vacatures een dalende trend vormen. Dit zien we terug in grafiek 1. Toch kampt ruim 30% van de IT-bedrijven nog met een tekort aan personeel waarbij het hier vaak gaat over technisch gespecialiseerd personeel. Het onderwijs sluit onvoldoende aan op de vraag naar gespecialiseerde technici. Ook blijven investeringen in het opleiden van bijvoorbeeld AI-specialisten achter. Hierdoor ontstaat een groeiende mismatch tussen vraag en aanbod. De situatie wordt verder verscherpt door de huidige macro-economische groeivertraging en geopolitieke onzekerheid, die vooral subsectoren als IT-services raakt. Ook vraagstukken rondom digitale autonomie zorgen in sommige gevallen voor uitstel of afstel van IT-projecten.

Bedrijven in kritische sectoren zoals de overheid, zorg of de financiële sector laten digitale autonomie steeds vaker een onderdeel van beslissingen zijn. Dit kan investeringen vertragen omdat bedrijven op zoek moeten gaan naar Europese alternatieve technologie voor hun vraagstukken. In figuur 1 zien we de lijn van ‘onvoldoende vraag’ dan ook wat dalen als groeibelemmering. Bij minder onzekerheid en een wat aantrekkende economie verwachten we een meer positief effect op de vraag. Tegelijkertijd heeft circa 20% van de IT-bedrijven te maken met een wat teruglopende vraag. Dit betekent dat cifrca 80% van de sector nog voldoende opdrachten heeft.

Landelijk en lokaal beleid staan elkaar soms in de weg waardoor groei binnen de sector beperkt wordt. Bijvoorbeeld op het gebied van de digitale infrastructuur. Zo bestempelt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de digitale infrastructuur en datacenters als onmisbaar voor de Nederlandse economie, maar zijn lokale gemeenten juist kritisch op het verlenen van vergunningen voor bijvoorbeeld de uitbreiding van datacentercapaciteit. Lees hierover meer in het rapport ‘De staat van de digitale infrastructuur’ van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Technologie ontwikkelt zich enorm snel. Juist kleinere IT-bedrijven dreigen daarbij de aansluiting te verliezen. Wie nu geen scherpe strategische keuzes maakt, loopt het risico buitenspel te komen staan. Specialiseren in één technologie of juist verbreden naar een “one-stop-shop” voor klanten: beide strategieën vragen om snelheid en lef. Maar: zelf nieuwe kennis en diensten ontwikkelen kost vaak te veel tijd. Daarom kiezen steeds meer bedrijven voor overnames. Dit jaagt de huidige consolidatieslag in de sector aan, mede gedreven door een toestroom van (buitenlandse) private equity-investeerders die de Nederlandse IT-markt als kansrijk zien. De verwachting is dat deze trend zich doorzet. Hoewel overnames aan de orde van de dag zijn en aantrekkelijk lijken, zijn deze niet altijd even succesvol. Een strategie in een nichemarkt met een duidelijke focus en voldoende onderscheidend vermogen kan in deze markt ook nog prima werken.

De wetten en regels binnen de sector veranderen net zo hard als de technologische ontwikkelingen zelf. Denk aan de AVG, de AI Act en NIS-2: stuk voor stuk regels die het speelveld ingewikkelder maken en de druk op toezicht en digitale veiligheid verhogen. Cybersecurity is inmiddels een van de grootste bedrijfsrisico’s geworden. Niet alleen voor eindklanten, maar juist ook voor IT-bedrijven zelf. Zij zijn steeds vaker het doelwit van cybercriminelen, die via één aanval toegang proberen te krijgen tot een hele keten van klanten.

Dit vraagt om meer dan alleen technische maatregelen; het vraagt om een strategische verankering van cybersecurity in het DNA van de organisatie. IT-bedrijven die dit goed oppakken, kunnen zich onderscheiden en hun klanten proactief adviseren over digitale veiligheid. Zo wordt een uitdaging direct ook een kans: wie cybersecurity integraal meeneemt in zijn dienstverlening, bouwt aan vertrouwen en toekomstbestendigheid.