Inhoudsopgave
Dit artikel is onderdeel van:
Sectorvisie detailhandel: investeren in digitalisering en duurzaamheid
Update
De detailhandel non-food in feiten en cijfers
Een middagje uitgebreid shoppen in de stad, of even snel scrollen langs het online aanbod? In de detailhandel non-food kan het allebei. Dat maakt de sector voor ondernemers uitdagend, veelzijdig en dynamisch.Met een omzet van zo’n 70 miljard euro en ruim 421.000 dienstverbanden geeft de detailhandel non-food een belangrijke impuls aan onze economie. Welke trends zien we in deze sector? Dat lees je in deze update.
In het kort
Waarde voor de Nederlandse economie
Van verfwinkel tot juwelier en van parfumerie tot kledingzaak: ze vallen allemaal onder de detailhandel non-food. Ondernemers in deze sector verkopen goederen aan de consument vanuit een fysieke winkel, webshop of combinatie daarvan (multichannel). Het maakt daarbij niet uit of de producten nieuw of tweedehands zijn. Naast producten leveren retailers ook steeds vaker gerelateerde diensten, zoals een reparatieservice of abonnement.
“Met meer dan 421.000 dienstverbanden geeft de sector een belangrijke impuls aan onze economie.”
De sector bestaat uit veel spelers in verschillende deelsectoren, met allemaal hun eigen businessmodellen en afzetkanalen. De totale omzet van alle fysieke, online en multichannelverkopen was in 2024 zo’n 70 miljard euro (bron: retailinsiders.nl). Met meer dan 421.000 dienstverbanden geeft de sector een belangrijke impuls aan onze economie. Ook versterkt de detailhandel het verdienvermogen in andere Nederlandse sectoren binnen de waardeketen richting de consument, zoals groothandels en producenten.
Onmisbaar in binnensteden en dorpskernen
De sector levert een grote toegevoegde waarde aan de vitaliteit en leefbaarheid van de Nederlandse binnensteden en dorpskernen. Winkels vormen samen met horeca een aantrekkelijke plek om te werken, beleven, ontmoeten en ontspannen. Beide sectoren zijn ook grote werkgevers. Een goede samenwerking tussen gemeentes, vastgoedeigenaren en ondernemers is daarom belangrijk.
De opkomst van e-commerce heeft voor grote veranderingen gezorgd in de fysieke winkelstraat. In de afgelopen 15 jaar is ongeveer 30% van de fysieke non-food winkels uit de Nederlandse winkelstraat verdwenen. Door de veranderingen in demografie, verschuiving van omzet van fysieke winkels naar online en de daarmee veranderende vraag en behoefte in centrumgebieden zal de focus in binnensteden en dorpskernen in de komende jaren steeds meer verschuiven van winkelgebied naar (regionaal) ecosysteem, waarin wonen, werken, recreëren, cultuur, zorg en dienstverlening bijdragen aan de vitaliteit en leefbaarheid.
Uitdagingen door krappe arbeidsmarkt en digitalisering
Het aandeel van online winkels blijft weliswaar toenemen, maar fysieke winkels spelen nog altijd een belangrijke maatschappelijke en economische rol. De sector heeft daarbij wel last van de krappe arbeidsmarkt: uit de cijfers van de conjunctuur enquête van het CBS blijkt dat in 2025 meer dan 20% van de ondernemers in deze sector het tekort aan medewerkers belemmerend vindt.
Steeds meer online verkopen
Inmiddels zijn er meer online winkels (>90.000) dan fysieke vestigingen in food en non-food (>80.000). Het totale online marktaandeel in de bestedingen binnen de detailhandel ligt volgens Thuiswinkel (Markt Monitor) rond de 22%. Daarbij moet worden opgemerkt dat het online marktaandeel in de bestedingen binnen Food/ Nearfood rond de 9% ligt. Dat betekent dat het online aandeel van de non-food detailhandel veel hoger ligt dan 22%. Hoewel het totale online marktaandeel van de detailhandel non-food niet vermeld wordt, zijn er wel cijfers beschikbaar op deelsector niveau. Binnen een aantal van de non-food deelsectoren ligt dat percentage fors hoger dan het gemiddelde online omzetaandeel van 22%, zoals:
(Bron: Retail Insiders, 2024).
“Het verdienmodel van de sector komt onder druk te staan door meer concurrentie en transparantie.”
De online omzet in de totale non-food zal de komende jaren alleen nog maar verder toenemen. Onder andere door de opkomst van generatieve AI als e-commerceplatform, maar ook door de toenemende invloed van grote (inter)nationale spelers als bol, Amazon, Zalando, Temu, Shein en AliExpress. Consumenten kunnen sneller en gemakkelijker dan ooit producten en prijzen met elkaar vergelijken en kiezen voor het beste aanbod. Door de toename in concurrentie en de toegenomen prijstransparantie online is het verdienmodel van de sector verder onder druk komen te staan.
Fysieke winkels blijven belangrijk
Het aantal fysieke winkels neemt verder af, maar de ondernemingen die overblijven zullen in omvang groeien. Er zijn dus nog steeds kansen voor de fysieke detailhandel. Winkels blijven namelijk belangrijk, omdat ze kunnen zorgen voor een onvergetelijke en intieme klantbeleving. Ze voorzien in persoonlijk contact, service en inspiratie, dienen als ontmoetingsplaatsen en blijven relevant door waardevolle verbindingen tussen consumenten, producten, merken en medewerkers. Daar kan geen online winkel tegenop.