9 rechtsvormen voor ondernemers

Vanuit alle rechtsvormen is de eenmanszaak het populairst. Veruit de meeste startende ondernemers en zzp'ers beginnen als eenmanszaak. De naam zegt het eigenlijk al: van een dergelijk bedrijf is slechts één persoon de eigenaar. Er kunnen wel meerdere mensen werkzaam zijn in de onderneming.

Ga jij in je eentje starten, maar verwacht je na verloop van tijd ook personeel in te huren? Dan kun je dus alsnog met een gerust hart kiezen voor een eenmanszaak. Per persoon kan er maximaal één eenmanszaak worden opgericht.

Voor een eenmanszaak gelden geen oprichtingseisen. Je hoeft geen akte op te laten stellen. Dit maakt deze vorm een van de meest laagdrempelige rechtsvormen. Je bent wél verplicht om de onderneming in te schrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK).

Ben je van plan om af en toe mensen in dienst te nemen? Bekijk dan goed welke verzekeringen je het beste kunt afsluiten.

In een maatschap werken twee of meer personen ('maten') samen. Je oefent onder een gemeenschappelijke naam een beroep uit. Deze rechtsvorm komt veel voor in de medische en juridische wereld.

Denk bijvoorbeeld aan (tand)artsen, fysiotherapeuten en advocaten. Maar ook in de architectenwereld bestaan veel maatschappen.

Alle nieuwe maatschappen moeten worden ingeschreven in het Handelsregister. Bij de oprichting hoeft, net als bij een eenmanszaak, geen akte te worden opgesteld.

Bij een maatschap is het zo dat iedere deelnemer iets inbrengt, zoals geld, goederen of arbeid. De winst hieruit wordt verdeeld onder de maten. Daarnaast is iedere maat aansprakelijk voor gelijke delen.

Maak onderling wel duidelijke afspraken over de overige zaken en leg deze desnoods vast bij een notaris. Zo voorkom je dat er in de toekomst mogelijk frictie ontstaat tussen een of meerdere leden uit de maatschap.

De vennootschap onder firma (vof) is eigendom van meerdere betrokkenen, die vennoten of firmanten worden genoemd. De op te richten vof moet worden ingeschreven in het Handelsregister, net als andere rechtsvormen.

Het is niet verplicht om een firma- of vennootschapscontract te (laten) opmaken. Het is wel slim om de gemaakte afspraken over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en de winstverdeling schriftelijk vast te leggen.

De besloten vennootschap, vaak afgekort naar bv, is samen met de eenmanszaak een van de populairste rechtsvormen. Bij deze variant is het kapitaal in aandelen verdeeld. De risico's van hoofdelijke aansprakelijkheid worden beperkt.

Als zzp’er ben je directeur en de enige aandeelhouder ineen. Dat houdt in dat je directeur-grootaandeelhouder bent (dga). In dat geval keer je jezelf loon uit en betaal je daar inkomstenbelasting over. Verder betaal je bij uitbetaling in aandelen ook dividendbelasting en krijg je te maken met vennootschapsbelasting.

Deze aandelen zijn in het bezit van aandeelhouders, maar kunnen niet vrij worden verhandeld. Een belangrijk voordeel van de bv is dat het een rechtspersoon is. Dat houdt in dat in veel gevallen niet jij, maar de bv aansprakelijk is voor eventuele schulden.

Let wel op: als de schulden zijn ontstaan door wanbeleid, kun je hierop wél persoonlijk worden aangesproken. Dit werkt zo bij alle rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid. Als directeur van een bv ben je feitelijk in dienst van de onderneming.

Een bv kan door een of meerdere personen worden opgericht. Bij de oprichting moest de bv vroeger beschikking hebben over een kapitaal van € 18.000 (in de vorm van geld of natura, zoals onroerend goed). Dat is niet meer het geval. Tegenwoordig kun je namelijk een flex-bv oprichten.

Wist je dat je vanaf 1 augustus 2022 ook online bv kunt oprichten? Dat gaat via een digitale notariële akte en een online audio-videoverbinding met een notaris. Je zet dan ook een digitale handtekening!

De commanditaire vennootschap is een bijzondere samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen (vennoten). Deze vennoten kunnen beherend of stil (commanditair) zijn. In de praktijk betekent dit vaak dat de stille vennoten alleen financieel betrokken zijn bij de onderneming. Het is voor hen niet toegestaan om namens de cv te spreken of handelen.

Voor de oprichting van een commanditaire vennootschap bestaan - afgezien van de inschrijving in het Handelsregister - geen formele eisen. Daarom is het belangrijk om de gemaakte afspraken tussen de vennoten schriftelijk te laten vastleggen door een notaris.

Komt de vennootschap zijn verplichtingen niet meer na? Dan zijn de beherende vennoten privé voor 100% hoofdelijk aansprakelijk. De commanditaire vennoten zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag dat zij hebben ingebracht.

Deze rechtsvorm is voor de meeste starters over het algemeen niet echt relevant. Een naamloze vennootschap is een vennootschap waarvan het kapitaal is verdeeld in aandelen. In tegenstelling tot bij een bv zijn deze overdraagbaar. Namens de nv moeten jaarstukken worden opgeteld en ingeleverd bij de KvK.

De eisen bij het oprichten van een nv zijn vrijwel hetzelfde als die bij het opzetten van een bv. Het verschil is echter dat je bij het oprichten van een nv moet beschikken over een minimumkapitaal van € 45.000.

Een ander verschil is dat de aandelen bij de nv vrij overdraagbaar zijn. Voor een bv is dat anders: de aandelen staan in dat geval ingeschreven onder de naam van de aandeelhouder.

Als je een bepaald (goed) doel voor ogen hebt en met anderen wilt samenwerken om dit te bereiken, kun je de vereniging kiezen als rechtsvorm. Kort gezegd is een vereniging een samenwerkingsvorm tussen twee of meer personen (leden) met een gemeenschappelijk doel.

Belangrijke voorwaarde is dat het maken van winst om deze onder de leden te verdelen geen doel mag zijn. Er mag wel winst gemaakt worden, maar de opbrengsten moeten ten goede komen aan het gemeenschappelijke doel.

Voorwaarden voor deze rechtsvorm zijn dat jouw vereniging uit ten minste twee personen bestaat, de hoogste macht bij de ledenvergadering ligt, alle leden hierbij één stem hebben en het bestuur wordt benoemd namens de ledenvergadering.

Alle verenigingen hebben rechtspersoonlijkheid. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verenigingen met beperkte rechtsbevoegdheid en verenigingen met volledige rechtsbevoegdheid.

Een stichting heeft als doel om met behulp van vermogen een bepaald ideaal te realiseren. Deze doeleinden zijn vastgelegd in de statuten. Een stichting mag winst maken, maar net als bij een vereniging moet deze opbrengst wel ten goede komen aan een ideëel of sociaal doel.

Een stichting wordt opgezet door een of meerdere personen (natuurlijk of rechtspersoon), heeft geen leden en wordt opgericht bij notariële akte of testament. Vergeet de stichting niet in te schrijven in het Handelsregister van de KvK.

In het geval van schulden worden de bestuurders van een stichting niet aansprakelijk gesteld. Als de stichting onder de heffing van de vennootschapsbelasting valt, zijn wel de anti-misbruikwetten van toepassing.

Bestuurders kunnen onder bepaalde omstandigheden alsnog aansprakelijk worden gehouden.

Deze rechtsvormen komen nog niet zo veel voor. De coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij zijn bijzondere verenigingen.

Een coöperatie komt door middel van het afsluiten van overeenkomsten op voor de materiële belangen van haar leden. De winst mag worden uitgekeerd aan leden. Er zijn drie soorten coöperaties:

Een coöperatie wordt opgezet door minimaal twee personen. De oprichting vindt plaats bij notariële akte.

De coöperatie moet daarnaast worden ingeschreven in het Handelsregister en is verplicht om ieder jaar jaarstukken op te stellen en deze openbaar te maken.