Horeca en recreatie in feiten en cijfers

De sector horeca & recreatie telt ongeveer 80.000 bedrijven. Veel mensen doen graag activiteiten buitenshuis in hun vrije tijd. Uit onderzoek blijkt dat ‘uit eten gaan’ de populairste activiteit is: maar liefst 89% van de Nederlanders heeft dit in een bepaalde periode minimaal één keer gedaan (bron: NBTC). In totaal ondernam ruim 98,5% van de Nederlandse bevolking in diezelfde periode ten minste één vrijetijdsactiviteit buitenshuis. Andere populaire activiteiten zijn wandelen (door 80% ondernomen) en een bezoek aan een bar, café of terras (door 75%). Ook onderzoek van het RIVM bevestigt dat mensen gelukkig worden van sociale contacten en vrijetijdsbesteding, zoals sporten, uit eten gaan en op vakantie gaan.

De toeristische sector is in Nederland goed voor 4% van het bbp en is van groot economisch belang. De bestedingen waren in 2024 ruim 110 miljard euro (bron: CBS). Met uitzondering van de coronajaren lijkt de sector harder te groeien dan de Nederlandse economie, waarmee het economische belang van de sector toeneemt.

Op dit moment werken er ongeveer 800.000 mensen in de sector, van wie de helft fulltime. De sector is daarmee een van de grootste werkgevers van het land, al speelt er ook een flink personeelstekort.

De komende jaren blijft de sector relevanter dan ooit. Consumenten zijn zowel in werk als privé druk en hebben veel behoefte aan ontspanning. Om die consument te blijven boeien, is het goed om bewegingen in de sector in de gaten te houden.

Ketens in opkomst

Van mkb-bedrijven tot grote ketens: de bedrijfsgrootte in de sector is divers. Vakantieparken en hotels bestaan voor een belangrijk deel uit professioneel georganiseerde (internationale) ketens. Terwijl cafés, restaurants en de foodservice vaak kleiner zijn in omvang en omzet – slechts 12 procent van de bedrijven in de foodservice is een keten.

Bedrijven in de horeca & recreatie hebben te maken met grote uitdagingen. De belangrijkste zijn personeelstekorten, hoge inkoopkosten, verduurzaming en digitalisering. Het wordt voor ondernemers steeds lastiger om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Samenwerking is daarom heel belangrijk. Het gevolg is dat ketens steeds dominanter zullen worden: van landelijke en zelfs mondiale horecaconcepten tot local heroes met meerdere vestigingen.

Wensen consument veranderen snel

In de sector draait het om een gastvrije omgeving bieden aan consumenten. Die consument kiest voor gemak, ontmoeting, beleving, genieten, verrassing en ontspanning. Maar er zijn grote verschillen te zien. Zo hebben demografische ontwikkelingen impact op de markt. Door vergrijzing en de toename van mensen met een migratieachtergrond veranderen vakantiegedrag en eetgewoonten. En de jongere generatie hecht juist minder waarde aan spullen en meer aan vrijetijdsbesteding. Millennials en gen-Z’ers besteden dan ook ongeveer vier keer meer geld aan buitenshuis eten dan oudere generaties. Waarmee ze verantwoordelijk zijn voor ongeveer driekwart van alle consumpties buiten de deur. Daarentegen besteden ouderen vanwege het beschikbare inkomen weer meer geld aan vakanties dan hun kinderen en kleinkinderen.

Deze ontwikkelingen vragen om flexibiliteit. Voor ondernemers en bedrijven geven deze ontwikkelingen naast uitdagingen ook kansen.