7 teamspirit-lessen van hockeybondscoach Alyson Annan

Les 1: Geef iedereen verantwoordelijkheid

“Mensen voeren zelf de regie over hun carrière. Ik geloof in niet voorkauwen en verwacht van mijn spelers dat ze met oplossingen komen. Ze analyseren wedstrijdbeelden en gaan daar onderling over in gesprek. Toen ik begon als bondscoach waren er te veel regeltjes. Speelsters moesten tijdens trainingskampen verplicht ’s middags rusten, ze mochten geen slippers dragen en ga zo maar door. Aan die regeldrift heb ik een einde gemaakt. Ik vind dat iedereen zoveel mogelijk zelf beslissingen moet nemen. Zo leren mensen nadenken over wie ze zijn en hoe ze het beste uit zichzelf halen. Met eigen verantwoordelijkheid leg je de basis voor groei.”

Les 2: Laat mensen zichzelf zijn

“Ik hockeyde ooit met een meisje dat best vaag was. Tijdens een teambespreking lette ze niet op en zat ze een beetje in zichzelf te zingen. Dat irriteerde me enorm. Maar ze kon wél heel goed hockeyen en stond er op belangrijke momenten. Ik ben toen bij mezelf te rade gegaan waarom haar gedrag me uit balans bracht. Op dat moment zag ik in dat je mensen zichzelf moet laten zijn. De kracht van een team is de optelsom van verschillende karakters. Alleen zijn we vaak bang voor verschillen, omdat we de ander niet begrijpen. Maar je hoeft iemand ook niet te begrijpen. Laat hem zijn zoals hij is en accepteer dat. Alleen als gedrag jouw prestatie in de weg staat, moet je iets ondernemen.”

Les 3: Communiceer open en vermijd aannames

“Toen ik net bondscoach was, wonnen ze vrijwel alles. Daardoor nam ik aan dat het team helemaal in orde was en heb ik niet doorgevraagd of dat ook echt zo was. Een inschattingsfout, want toen we een keer geen succes hadden, kwam ik erachter dat er meer werk aan het team en de speelsters was dan ik had verwacht. Aannames zijn dodelijk, omdat je niet communiceert. En open en eerlijke communicatie is dé basis van vertrouwen. Ga het gesprek met open vizier aan en zeg wat op je hart ligt. Dat wil niet zeggen dat je er alles uit moet gooien. Bij irritaties hanteer ik een regel: heb ik er de volgende dag geen last van, dan is er geen probleem. Voel je het na twee of drie dagen nog? Dan moet je er iets mee.”

Les 4: Durf te veranderen

“Ik denk aan een citaat van Einstein: ‘We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them.’ Om als team te kunnen groeien, moet je je manier van denken constant aanpassen. Na de Spelen in Rio voelde ik dat het team toe was aan iets nieuws. Begin dit jaar heb ik het systeem rigoureus veranderd. Het succes van zo’n ingreep staat of valt bij hoe je het aanpakt. Als coach moet je zorgen dat verandering voelt als een uitdaging. Het moet energie geven, niet vreten. Dat begint met goed uitleggen waarom je iets doet. Neem je mensen mee in je gedachten en maak ze nieuwsgierig. En focus niet meteen op resultaat. Het juiste vertrekpunt is: we gaan er met z’n allen vol voor en zien wel waar het schip strandt.”

Foto: KNHB/Koen Suyk

Les 5: Blijf niet zitten met spijt

“Toen ik hockeyde ben ik ooit uitgevallen naar een teamgenote. Ik weet niet eens meer wat ik precies heb gezegd, maar het voelde helemaal niet goed. Ik ben direct naar haar toegegaan om sorry te zeggen. Het is niet erg om elkaar binnen een team scherp de waarheid te zeggen, maar het is cruciaal dat je nooit spijt hebt van wat je hebt gezegd. En als dat wel zo is, moet je het direct uit de wereld helpen. Als je dat niet doet, veroorzaakt dat stress en daarmee ontregel je jezelf en anderen. Dat is een gevaarlijk proces binnen een team.”

Les 6: Sta open voor hulp van buiten

“Coachen doe je vooral op gedrag. Binnen ons team zijn we erop gericht een goede balans te creëren in wat speelsters denken, voelen, zeggen en doen. Met zichtbare gedragingen kan ik zelf iets, maar er zijn ook dingen die ongrijpbaar zijn. Om die naar de oppervlakte te brengen, krijg ik hulp van psychologen. Soms zet ik ook andere experts in. In de aanloop naar de Olympische Spelen zijn we bij een paardencoach geweest. Paarden nemen spanningen over en reageren op gevoel. Daarmee zijn ze een spiegel van je gedrag en dat werkte goed voor de speelsters. Mijn advies: kijk wat je team nodig heeft en stel je open voor verschillende methodes.”

Les 7: Zorg als leider ook goed voor jezelf

“Tijdens de halve finale op de Olympische Spelen kreeg ik een black-out. Mijn hele jaar stond in het teken van Rio en tijdens de Spelen sliep ik maar één keer voor een uur 's nachts. Al mijn energie ging naar het team, ik was constant op zoek naar verbetering. Tijdens de wedstrijd was het heet, ik had te weinig gedronken. Ik ben mezelf compleet voorbijgelopen. Dat was een belangrijke les. Ik neem nu meer rust en zorg ik dat ik alle videobeelden vóór een toernooi gezien heb. En tijdens wedstrijden houden onze verzorgers nu ook mij in de gaten. Als teamleider moet je fit zijn. Alleen dan kun je op belangrijke momenten de juiste beslissingen nemen.”