Brexit monitor

Politieke ontwikkelingen

Brexit ‘flextension’

Leiders van de EU27 hebben op 10 april besloten het verzoek van het Verenigd Koningrijk (VK) om een tweede verlenging van artikel 50 te honoreren. Daarmee wordt de Brexit-datum doorgeschoven naar 31 oktober, wat het VK meer tijd moet geven om het scheidingsakkoord dat er ligt goed te keuren. De nieuwe datum plaatst ook een harde Brexit verder op afstand. Voorwaarde was wel dat de Britten zich committeerden aan het houden van Europese Parlementsverkiezingen.

Vroegtijdig vertrek

Volgens de afspraak mag het VK de EU wel eerder verlaten zodra het Britse parlement de scheidingsovereenkomst heeft goedgekeurd. De premier wil deze goedkeuring dan ook voor 23 mei hebben bereikt, zodat ze de Europese Parlementsverkiezingen alsnog niet hoeft door te zetten. De kans dat ze hierin slaagt is wel klein, aangezien er een groot risico bestaat dat de lange verlenging een gebrek aan gevoel van urgentie veroorzaakt onder de Britse parlementariërs.

Gaat de Brexit wel door?

De Rabobank verwacht nog steeds dat de Britten op een ordelijke manier (lees: met een deal en dus een transitieperiode) de EU zullen verlaten. De lopende gesprekken tussen de overheid en de oppositiepartij om consensus te krijgen over de relatie die de Britten in de toekomst met de EU beogen, zijn hiervoor veelbelovend. Toch bestaat de mogelijkheid dat de huidige verlamming in de Britse politiek doorzet en daarmee ook de kans op een harde Brexit. Ook kan de Britse politiek de komende maanden in een crisis belanden, wat tot vervroegde verkiezingen kan leiden. Verkiezingen vergroten ook de kans op een nieuw referendum om eventueel in de EU te blijven, maar hiervoor is nog een verlenging van de Brexit nodig. Een dergelijke wending kunnen we dus evenmin uitsluiten.

Economische ontwikkelingen

Het economische Brexit-leed

Op het eerste gezicht lijkt de Britse economie weinig last te hebben van de politieke ontwikkelingen, maar niets is minder waar. De Britse economie is in 2017 en 2018 weliswaar blijven groeien, maar haar positie in de ranglijst van G7-economieën is in de tussentijd gezakt van koploper tot hekkensluiter. De groeivertraging in het VK is deels te wijten aan de grote onzekerheid die de Brexit met zich meebrengt. Deze onzekerheid heeft de investeringen in 2018 met 1% doen krimpen, wat ook het groeivermogen op de lange termijn kan aantasten. Het halfjaar uitstel zal deze hoge mate van onzekerheid in stand houden, wat funest is voor de investeringen. Een schadelijke harde Brexit mag dan voorlopig zijn afgewend, maar de Britse economie blijft schade ondervinden van de huidige onzekere situatie.

Ook Nederland heeft last van de Brexit-onzekerheid

Volgens een recente enquête van het CBS beïnvloedt de Brexit ook de verwachtingen van Nederlandse bedrijven. Ongeveer 7,5% van de respondenten verwacht een negatieve invloed van de Brexit op hun omzet in de komende drie maanden. Sectoren die het meest afhankelijk zijn van het VK voor hun uitvoer (landbouw en industrie) zijn ook het meest negatief over de impact van de Brexit op hun omzet.

Het pond is niet onder de indruk van de verlenging

Door uitstel is tot nu toe twee keer een harde Brexit vermeden en de dreiging van een dergelijke uitkomst ligt nu verder in de toekomst. Het pond heeft na de verlenging nauwelijks daarop gereageerd en de koers bleef dan ook rond de 0,86. Voor het komende halfjaar verwachten we een lichte waardestijging naar 0,84.

Impact F&A: import wordt duurder bij een harde Brexit

Wanneer het Verenigd Koninkrijk (VK) de Europese Unie (EU) verlaat zonder een akkoord over de handelsrelatie, zal het net als alle andere zogenaamde 'derde landen' invoerheffingen moeten betalen over exporten naar de EU. In de praktijk betekent dit dat het VK de toegang tot de Europese markt voor landbouwproducten grotendeels kan verliezen, omdat de EU-invoertarieven Britse agrarische producten in de meeste gevallen te duur maken. Voor Nederlandse bedrijven die agrarische producten uit het VK importeren, betekent dit dat ze op zoek moeten naar andere leveranciers.

Het VK zal zelf maar voor een beperkt aantal producten invoertarieven gaan heffen. Deze producten zijn: rundvlees, varkensvlees, pluimveevlees, boter en sommige kazen. Bloemen, groente en fruit staan bijvoorbeeld niet op deze lijst. EU-exporteurs kunnen deze laatste producten zonder invoerheffing naar het VK blijven exporteren. Tegelijkertijd krijgen andere exporteurs, zoals uit de VS, Canada en Nieuw-Zeeland te maken met dezelfde heffingen als de EU. Dit betekent dat deze derde landen in de meeste gevallen makkelijker toegang krijgen tot de Engelse markt.

Negatieve impact bij de grens

De administratieve last bij de grens wordt ongeacht de invoerheffingen, aanzienlijk groter. Dit brengt niet alleen kosten met zich mee, maar zal ook tijd kosten aan de grens. Vooral voor verse producten kan dit nadelige gevolgen hebben, omdat elk uur vertraging tot achteruitgang in kwaliteit leidt.

Voedingsmiddelenbedrijven waarvan de waardeketen van grondstof tot eindproduct zich zowel in de EU als in het VK bevindt, zullen hun waardeketen opnieuw moeten inrichten. Dit omdat de grens tussen het VK en de EU een aanzienlijke hobbel wordt.

Gevolgen voor Engelse consument

Een harde Brexit zal het Engelse pond naar verwachting zo'n 10 tot 15% goedkoper maken, wat de economisch groei in Engeland zal laten terugvallen. De koopkracht van de Engelse consument zal daardoor afnemen. De verwachting is dat consumenten daardoor spaarzamer worden en minder gaan besteden. En als ze besteden, zal dat eerder in minder luxe producten zijn. Voor exporteurs biedt dit kansen en bedreigingen, afhankelijk van het productassortiment dat ze voeren.

Meer over Brexit

Lees meer artikelen uit eerdere edities van de 'Brexit Monitor' Lees meer Brexit analyses van de Rabobank