World Potato Map: aardappelverwerking op stoom

De onlangs gepubliceerde World Potato Map laat een aantal van de veranderingen in de wereldwijde aardappelmarkt zien voor de periode 2019-2024. De aardappelsector staat voor de uitdaging om de markt voor verwerkte aardappelproducten zodanig te stimuleren dat deze gelijke tred houdt met het groeiende aanbod. Anders zal de huidige druk op de prijzen en marges in de aardappelketen langer voortduren.

In de afgelopen vijf jaar was de VS een belangrijke bestemming voor wereldwijde export van diepgevroren verwerkte aardappelproducten. Maar ook in het VK, Mexico, Duitsland, Spanje en vele andere landen namen de importen toe. De populariteit van verwerkte aardappelproducten zoals friet is niet langer beperkt tot traditionele aardappelproducerende en -consumerende regio’s zoals Noord-Amerika en Noordwest-Europa, maar neemt snel toe in het Midden-Oosten en Azië. Voor 2019 werd de groeiende vraag in deze regio’s nog grotendeels ingevuld door import vanuit Noord-Amerika en Noordwest-Europa. In de afgelopen vijf jaar hebben China, India en Egypte hun aardappelverwerkende industrieën echter aanzienlijk uitgebreid, waardoor ze hun binnenlandse én regionale markten beter kunnen bedienen. Nu de aardappelverwerking zich uitbreidt in Europa, Noord-Amerika én Azië, is het belangrijk dat de vraag naar verwerkte producten voldoende meegroeit met het snel toegenomen aanbod.

Ondanks de snelle groei in de afgelopen jaren, blijft de consumptie van friet en andere verwerkte aardappelproducten per hoofd van de bevolking relatief laag in veel opkomende markten, vooral in vergelijking met traditionele consumptieregio’s zoals Noord-Amerika, Europa en Oceanië (zie figuur 3). Tegelijkertijd zien we dat in veel van deze traditionele markten de consumptie van verse tafelaardappelen de afgelopen decennia is afgenomen. In de VS is de consumptie van verse aardappelen volgens gegevens van de USDA sinds het begin van deze eeuw met ongeveer 38% gedaald,. In Europa zien we een vergelijkbare trend.

Hoewel België wereldwijd nog steeds de grootste verwerker en exporteur is van bevroren aardappelproducten -met Nederland en Canada als vaste nummers twee en drie -zijn er enkele opvallende verschuivingen zichtbaar. China en India zijn geëvolueerd van netto-importeurs naar netto-exporteurs van diepvriesaardappelproducten. Tussen 2019 en 2024 kende China een indrukwekkende samengestelde jaarlijkse groei (CAGR: Compound Annual Growth Rate) van 79% in de export van diepvriesaardappelen. Ook India en Egypte lieten sterke groeicijfers zien, met respectievelijk 45% en 16% CAGR.

Vooruitkijkend verwachten we dat deze opkomende spelers hun verwerkingscapaciteit en exportvolumes verder zullen uitbreiden, inspelend op de stijgende vraag in het Midden-Oosten en Azië. De exportgroei vanuit de EU naar Azië en Noord-Amerika zal daarentegen waarschijnlijk stagneren, geremd door zowel toenemende wereldwijde concurrentie als door beperkingen in de aardappelproductie binnen de EU.

Of de Verenigde Staten hun afhankelijkheid van geïmporteerde diepvriesaardappelproducten zullen verminderen, hangt af van verschillende factoren. Denk hierbij aan de efficiëntie van de aardappelindustrie, teeltomstandigheden (zoals weer en waterbeschikbaarheid), handelsbeleid en wisselkoersontwikkelingen.

Als we inzoomen op de gemiddelde exportprijzen per kilogram, blijkt dat diepvriesaardappelproducten uit de VS de afgelopen vijf jaar consequent duurder waren dan die uit Canada en België (zie figuur 2). Toch hebben stijgende kosten vrijwel elke speler in de wereldwijde aardappelketen geraakt, van telers tot verwerkers en consumenten. De prijsstijgingen van pootaardappelen, consumptieaardappelen, energie en andere productiemiddelen hebben geleid tot hogere kosten voor de productie, verwerking, opslag en distributie in de hele sector.

De wereldwijde aardappelproductie in 2024 wordt geschat op 372 miljoen ton. Als we over een periode van tien jaar kijken, is er geen duidelijke stijgende of dalende trend zichtbaar in de totale productie. China en India blijven de grootste producenten, goed voor respectievelijk 24% en 16% van de wereldproductie. Hun groeiende aandeel is vooral te danken aan een toename in aardappelverwerking en aan stijgende opbrengsten per hectare. India heeft bovendien het areaal voor aardappelteelt uitgebreid.

Het aandeel van de Europese Unie, de Verenigde Staten en Oost-Europese landen zoals Oekraïne en Rusland in de wereldproductie is afgenomen. Dit komt voornamelijk door een krimp van het aardappelareaal. Daarnaast is het potentieel voor verdere opbrengstverbetering in zowel de EU als de VS beperkt, aangezien hun huidige opbrengsten al boven het wereldgemiddelde liggen.

Pootaardappelen vormen een cruciale input voor de aardappelproductie. In vergelijking met de wereldwijde handelsvolumes van diepvriesproducten (9,2 miljard kg) en verse aardappelen (12,2 miljard kg), is de export van pootaardappelen relatief bescheiden met 1,8 miljard kg. Toch is dit segment sterk geconcentreerd en wordt het gedomineerd door enkele landen met gespecialiseerde kennis op het gebied van de teelt en export van pootgoed.

De meeste aardappeltelers in de wereld gebruiken lokaal geproduceerde pootaardappelen of hergebruiken een deel van hun eigen oogst voor het volgende teeltseizoen. Net als in de vorige editie van de World Potato Map (2019) is Nederland nog steeds goed voor ongeveer de helft van de wereldwijde export van pootaardappelen. Nederland levert pootaardappelen aan buurlanden in Europa, maar ook aan een breed scala aan bestemmingen in Afrika en het Midden-Oosten, waaronder Algerije, Egypte, Saoedi-Arabië en Marokko. Maar het behouden van deze dominante positie wordt steeds uitdagender voor Nederland, gezien de klimaatverandering en regelgeving omtrent waterkwaliteit en het gebruik van gewasbescherming.

RaboResearch World Potato Map 2025

Poster-versies van de World Potato Map 2025 zijn exclusief beschikbaar voor Rabobank-klanten. Interesse? Neem dan contact op met je accountmanager.