Prinsjesdag

Na een stevige koopkrachtstijging van 2,5% in 2024 – oplopend tot zelfs 3,6% wanneer ook loonstijgingen door bijvoorbeeld promotie of baanwisselingen worden meegerekend – valt de verbetering in 2025 en 2026 bescheidener uit. In 2025 stijgt de koopkracht naar verwachting in doorsnee met 0,7%, gevolgd door 1,3% in 2026. Die verbetering volgend jaar geldt voor zowel werkenden, uitkeringsgerechtigden, alleenstaanden en tweeverdieners, en is grotendeels te danken aan een loongroei die hoger is dan de inflatie en hogere heffingskortingen. De verlengde accijnsverlagingen voorkomt tegelijkertijd een koopkrachtdaling.

Niet alle groepen profiteren in gelijke mate. Gepensioneerden zien hun koopkracht in 2026 gemiddeld met 1,5% stijgen, mede dankzij verhoging van de AOW en een pensioenindexatie die naar verwachting hoger is dan de inflatie. Gezinnen met kinderen gaan er 1,1% op vooruit, iets minder dan het gemiddelde. Hoewel het kabinet de kinderopvangtoeslag verhoogt, is dat niet genoeg om hun koopkrachtgroei gelijk te laten lopen met die van andere huishoudens.

Hoe jouw financiële situatie er in 2026 precies uitziet, hangt af van veel meer dan alleen de gemiddelde koopkrachtcijfers. Die geven een beeld op basis van een standaard huishouden en een gemiddeld boodschappenmandje, waarvan de prijzen volgend jaar naar verwachting met 2,5% stijgen. Maar jouw uitgaven kunnen daar flink van afwijken. Een huurder die op vakantie in eigen land gaat merkt bijvoorbeeld andere prijsveranderingen dan iemand met een duurzame koopwoning. Ook persoonlijke gebeurtenissen zoals baanverlies, een scheiding of een verhuizing blijven buiten beeld. Koopkrachtvoorspellingen gaan er namelijk van uit dat je situatie hetzelfde blijft. Ze geven dus een algemene richting, maar zeggen weinig over hoe jij maandelijks uitkomt met je geld. Daarom is het belangrijk om goed zicht te houden op je eigen inkomsten en uitgaven.

Er zijn meerdere factoren die invloed hebben op de koopkracht. Naast de verwachte cao-loonstijging van 4,1% in 2026, zitten er in de belastingplannen allerlei plussen en minnen die meewegen. Die kunnen ervoor zorgen dat je meer of juist minder overhoudt:

Inkomen

+ Meerdere heffingskortingen hoger

De overheid past in 2026 verschillende heffingskortingen aan. Dit zijn kortingen op de inkomstenbelasting, waardoor mensen netto meer of minder overhouden. Hieronder de belangrijkste wijzigingen:

De inkomensgrenzen waarboven de kortingen worden afgebouwd stijgen mee. Daardoor profiteren niet alleen lagere inkomens, maar ook middeninkomens.

- Belastingschijven stijgen niet volledig mee met inflatie:

Het kabinet past de jaarlijkse aanpassing van belastingbedragen aan de inflatie in 2026 maar deels toe. Hierdoor groeien de belastingschijven en heffingskortingen minder dan normaal, wat kan leiden tot een hogere belastingdruk (zie ‘Tariefschijven inkomstenbelasting 2026’ voor de nieuwe tariefschijven).

Auto en motor

+ Geen verhoging accijns:

De accijnzen op benzine, diesel en LPG blijven gelijk. Ook de jaarlijkse inflatiecorrectie wordt in 2026 overgeslagen.

+ Geen bpm-verhoging elektrische voertuigen:

De lagere bpm voor emissievrije campers, rolstoelbusjes en motoren blijft tot eind 2030. Zo blijft de aanschafbelasting voor deze voertuigen gelijk aan die van een gewone elektrische auto.

± Wegenbelasting elektrisch auto’s gaat omhoog, maar minder dan eerder aangekondigd:

In 2025 krijgen eigenaren van emissievrije auto's 75% korting op de wegenbelasting. Die zou in 2026 dalen naar 25%, maar het kabinet stelt nu voor om de korting tijdelijk op 30% te houden tot en met 2028. Zo blijft elektrisch rijden aantrekkelijk, vooral omdat deze auto's vaak zwaarder zijn en zonder korting juist duurder zouden uitvallen in de wegenbelasting.

- Bijtelling elektrische auto’s in 2026 omhoog:

Vanaf 1 januari 2026 vervalt het fiscale voordeel voor elektrische leaseauto’s. In 2025 geldt nog 17% bijtelling over de eerste €30.000 van de cataloguswaarde, daarboven 22%. Vanaf 2026 betaal je 22% over het volledige bedrag. Zakelijke rijders betalen dan meer bijtelling per maand. Wie in 2025 nog een elektrische auto op kenteken zet, profiteert tot vijf jaar van het lagere tarief.

Energie

+ Belastingkorting op je energierekening:

Iedereen met een elektriciteitsaansluiting krijgt een vaste korting op de energierekening. In 2025 is dat €524,95, en het kabinet wil die korting iets verhogen: €529,10 in 2026 (exclusief btw). Je hoeft hier niets voor te doen, het bedrag wordt automatisch verrekend.

± Belasting op gas omhoog, op stroom omlaag:

In 2026 verandert de energiebelasting: je gaat meer betalen voor gas en minder voor elektriciteit. De belasting op gas stijgt met 3,9% naar 72,67 cent per m³ (incl. btw), terwijl de belasting op stroom daalt met 9,8% naar 11,08 cent per kWh (inclusief btw).

Overig

+ Kinderopvangtoeslag omhoog:

In 2026 krijgen ouders met een gezamenlijk inkomen tot €56.000 recht op 96% vergoeding van de maximale uurprijs. In 2025 lag deze grens nog op €47.000. De maximale uurprijzen waarvoor ouders een vergoeding kunnen krijgen, stijgen in 2026 met 4,84% naar €11,23 voor dagopvang, €9,98 voor buitenschoolse opvang en €8,49 voor gastouderopvang.

± Kindgebonden budget omhoog voor lage inkomens, omlaag voor hogere inkomens:

In 2026 wordt het kindgebonden budget iets verhoogd voor gezinnen met lage inkomens. De inkomensgrens waarboven het budget wordt afgebouwd, gaat iets omhoog. Tegelijkertijd worden de maximale bedragen per kind aangepast. In 2027 verandert er meer: voor inkomens boven €60.000 wordt het budget sneller afgebouwd, waardoor hogere inkomens minder of geen recht meer hebben op deze toeslag.

= Tabaksaccijns blijft gelijk in 2026:

In 2026 verandert er niets aan de accijns op tabak.

= Geen verandering verbruiksbelasting op frisdrank volgend jaar, maar wel vanaf 2027:

In 2026 blijft de verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken zoals frisdrank en vruchtensap hetzelfde. Maar vanaf 2027 geldt de belasting ook voor dranken met een klein beetje zuivel, zoals chocolademelk of vruchtensap met melkvet.

- Lichte stijging vliegtickets, maar vooral in 2027 grote prijsstijging verwacht:

In 2026 gaat de vliegbelasting iets omhoog: van €29,40 naar €30,25 per passagier. Vanaf 2027 wordt het tarief afhankelijk van de afstand: verre vluchten worden duurder.

- Prijs hotelovernachtingen en vakantieparken omhoog door btw-stijging:

Zoals eerder aangekondigd blijft het lage btw-tarief van 9% gelden voor cultuur, media en sport. Logies, zoals hotelovernachtingen en verblijven in vakantieparken, worden duurder doordat het btw-tarief stijgt van 9% naar 21%.

In 2026 past het kabinet de jaarlijkse inflatiecorrectie op belastingbedragen maar deels toe. Normaal stijgen de grenzen van de belastingschijven en heffingskortingen mee met de inflatie, zodat je niet meer belasting betaalt als alles duurder wordt. Maar om geld vrij te maken voor andere plannen, zoals het lage btw-tarief voor cultuur en sport, wordt de inflatiecorrectie maar voor 52,8% toegepast.

Jonger dan de AOW-leeftijd

Schijf 1: een tarief van 35,70% voor het inkomen tot en met €38.883

Schijf 2: een tarief van 37,56% voor het inkomen tot en met €79.137

Schijf 3: een tarief van 49,50% voor het inkomen boven €79.137

AOW-gerechtigden

Schijf 1 (geboren vanaf 1946): een tarief van 17,80% voor het inkomen tot en met €38.883

Schijf 1 (geboren voor 1946): een tarief van 17,80% voor het inkomen tot en met €41.123

Schijf 2: een tarief van 37,56% voor het inkomen tot en met €79.137

Schijf 3: een tarief van 49,50% voor het inkomen boven €79.137

Het kabinet heeft bekend gemaakt dat de zorgpremie in 2026 omhoog gaat. De gemiddelde premie voor de basisverzekering stijgt met ongeveer €3 per maand. Uiterlijk 12 november maken de zorgverzekeraars de definitieve zorgpremies bekend. Ben je benieuwd naar de nieuwe premies van de Interpolis Zorgverzekeringen? Meld je dan aan voor de Premie Alert en ontvang in november de nieuwe premies in je mailbox.

In 2026 blijft het verplicht eigen risico €385. Dit betekent dat je voor de meeste zorg uit de basisverzekering de eerste €385 zelf betaalt.

Zorgtoeslag is een bijdrage van de overheid om de basisverzekering voor iedereen betaalbaar te houden. De overheid heeft besloten dat de zorgtoeslag in 2026 ongeveer gelijk blijft. Of je recht hebt op zorgtoeslag, hangt af van je inkomen. Op de site van de belastingdienst kun je bekijken of je recht hebt op zorgtoeslag.

Het heffingsvrij vermogen daalt in 2026. De vrijstelling voor vermogen in box 3 gaat omlaag van €57.684 naar €51.396 per persoon. De vermogensvrijstelling voor fiscaal partners wordt €102.792. Door deze verlaging ga je eerder belasting betalen over je vermogen.

Wanneer je vermogen hebt met een speciale groenverklaring van de overheid, heb je recht op een extra vrijstelling in box 3. Het kabinet wil het belastingvoordeel voor deze groene beleggingen helemaal afschaffen in 2028. In 2027 blijft er een kleine vrijstelling over: €200 (en €400 voor fiscaal partners), met een heffingskorting van 0,1%. Dat voordeel was veel groter. In 2026 is de vrijstelling €26.715 per persoon (€53.430 voor fiscaal partners), met een heffingskorting van 0,1%.

Over het vermogen in box 3 betaal je belasting, als dat vermogen meer is dan de heffingsvrijstelling. Het vermogen in box 3 bestaat onder andere uit spaargeld, beleggingen en bijvoorbeeld een tweede huis. Voor de belastingheffing rekent de Belastingdienst met een geschat rendement: een percentage dat aangeeft hoeveel rendement je gemiddeld zou kunnen maken met je bezittingen.

In 2025 is dat percentage 5,88% voor spaargeld en beleggingen, het kabinet stelt voor om dat vanaf 2026 te verhogen naar 7,78%. Daardoor betaal je meer belasting, ook als het rendement in werkelijkheid lager is. Het kabinet wil dit rendement anders berekenen, bijvoorbeeld ook op basis van huurinkomsten of eigen gebruik. Voor een tweede woning met eigen gebruik gaat bijvoorbeeld een speciaal forfaitair rendement gelden van 5,06% van de WOZ waarde. Kun je aantonen dat je minder winst maakt? Dan mag je belasting betalen over je echte rendement.

Het kabinet wil een fout herstellen in de belastingregels voor vermogen in box 3. Die fout zorgt ervoor dat sommige mensen minder belasting betalen dan eigenlijk de bedoeling is. Bij aankoop van een obligatie, betaal je niet alleen voor de obligatie zelf, maar ook voor de rente die al is opgebouwd. Maar, bij de berekening van het box 3 vermogen wordt alleen gekeken naar de waarde zonder de opgebouwde rente. Vanaf 2026 wordt voor obligaties gerekend met de waarde in het economisch verkeer, dus inclusief de opgebouwde rente. Dit geldt niet alleen voor obligaties, maar ook voor andere leningen, schulden of complexe financiële producten. Deze wetswijziging gaat met terugwerkende kracht in vanaf 25 augustus 2025 om 16.00 uur.

Vanaf 2026 betaal je minder overdrachtsbelasting als je een tweede woning koopt. Het tarief gaat omlaag van 10,4% naar 8%. Daardoor worden de kosten bij aankoop lager. Dit lagere tarief geldt voor de aankoop van een woning waar geen sprake is van langdurige eigen bewoning, als hoofdverblijf.

Het tarief van 10,4% blijft in 2026 gelden voor aankoop van niet-woningen.

Het tarief van 2%, of voor starters soms 0%, blijft in 2026 gelden voor woningen die wel gebruikt worden als eigen woning en hoofdverblijf zijn.

Tijdens het huwelijk kan, bijvoorbeeld wanneer een van de partners naar verwachting op korte termijn gaat overlijden, via de notaris vastgelegd worden dat het aandeel in het vermogen ongelijk verdeeld wordt tussen partners. Bijvoorbeeld: ieder heeft eerst 50%, wat gewijzigd wordt in 90% voor de ene partner en 10% voor de ander. Als de partner met het kleinere deel vervolgens als eerste overlijdt, betaalt de langstlevende partner alleen belasting over die 10%. Dat is voordelig, maar niet eerlijk volgens het kabinet. Vanaf 2026 moet er wel erf- of schenkbelasting betaald worden bij overlijden of scheiding in een huwelijksgoederengemeenschap met ongelijke breukdelen. In het voorbeeld hierboven zou de partner dan belasting moeten betalen over 50%, in plaats van alleen over 10%.

Wil je meer weten over de gevolgen van Belastingplan 2026 op jouw financiële situatie? Kijk dan op onze speciale pagina waar we vermogensvragen beantwoorden.

Deze nieuwe pensioenwet geldt sinds 2023. In de praktijk bleek dat sommige regels niet goed pasten bij bestaande situaties. Dat zorgde voor onduidelijkheid, bijvoorbeeld bij een tijdelijk overbruggingspensioen (als je eerder stopt met werken), bij oude prepensioenregelingen en bij het wezenpensioen (uitkering aan kinderen na overlijden van ouders). Vanaf 2026 worden deze regels verbeterd. Zo is duidelijker wat je krijgt en hoe pensioenuitvoerders dit moeten regelen.

Werkgevers kunnen nog steeds met werknemers afspreken om eerder stoppen met werken makkelijker te maken. Dit kan tot 3 jaar voor de AOW-leeftijd. Hiervoor is de Regeling Vervroegde Uittreding (RVU). Die regeling is voor mensen met zwaar werk, die niet gezond kunnen doorwerken tot hun AOW-leeftijd. Er gelden wel voorwaarden. Ook in 2026 blijft de regeling bestaan. Het bedrag dat je mag ontvangen, gaat omhoog met €300 per maand. Zo wordt het makkelijker om eerder te stoppen met werken.

Om zo goed mogelijk met je geldzaken om te gaan, is inzicht hebben in je inkomsten en uitgaven een eerste belangrijke stap. Een overzicht helpt jou om je inkomsten en uitgaven eens goed op een rij te zetten. Dit kan jou helpen om bewuste geldkeuzes te maken en kan je helpen met besparen of juist sparen. Maar hoe doe je dat en waar begin je? Daar helpen we je graag bij.

Lukt het je niet meer om het overzicht te bewaren of lig je wakker door geldzorgen? Blijf er niet zelf mee rondlopen, maar kom in actie. Dat lijkt misschien niet makkelijk, maar de eerste stap is zo gezet. Het is belangrijk dat je in gesprek gaat over jouw geldzaken. Een luisterend oor en duidelijke tips hoe je meer inzicht kunt krijgen in je financiën is een belangrijke stap. Wij kunnen je hierbij helpen. Je hoeft het niet alleen te doen. Ons team “Hulp bij geldzorgen” staat voor je klaar. Vind je het lastig om je geldzorgen met ons te delen? Doe dan gratis de anonieme Geldfit-test en ontdek wat jij kunt doen.

Met de Rabo App heb je altijd en overal je bankzaken bij de hand. Je ziet meteen hoe je geldzaken ervoor staan met handige functies zoals 'Inzicht' en 'Kijk vooruit' én hebt direct toegang tot al je producten zoals betalen, verzekeren en je hypotheek. Ga voor meer grip op je geldzaken mét de Rabo App.