Winst- en verliesrekening: dit moet je erover weten

Als je investeert in bedrijfsmiddelen voor je bedrijf, mag je de kosten niet altijd in één keer van je winst aftrekken (kosten verminderen je winst). Hieronder lees je hoe de afschrijving werkt, wanneer je de vaste regels volgt en wanneer je gebruik kunt maken van willekeurige afschrijving.

Gebruik je bedrijfsmiddelen langer dan een jaar? Dan mag je deze van de Belastingdienst niet in één jaar in zijn geheel van de omzet aftrekken. Deze zakelijke kosten moet je door middel van ‘vaste afschrijvingstermijnen’ verdelen over meerdere jaren. De meeste middelen schrijf je in 5 jaar af. Dat betekent dat je elk jaar 1/5e (20%) van de kosten mag aftrekken van je omzet in dat jaar.

De Belastingdienst ziet vaste activa (bezittingen die je lang gebruikt) als investeringen. Denk aan een laptop, machine of bedrijfspand. In plaats van alle kosten in één keer af te trekken, verdeel je die over de jaren dat je het gebruikt. Elk jaar schrijf je een stukje af. Die jaarlijkse afschrijvingen laten zien hoeveel het middel minder waard is geworden in die periode.

Doe je een investering van meer dan € 450 exclusief btw, en gaat deze langer dan een jaar mee? Dan moet je de kosten in delen afschrijven.

Let op: voor sommige bedrijfsmiddelen gelden andere afschrijvingspercentages. Zo mag je voor goodwill maximaal 10% per jaar afschrijven en zijn er aparte regels voor bedrijfspanden. Alleen het bedrag dat je in een bepaald jaar afschrijft, neem je op in de winst- en verliesrekening.

Een voorbeeld: als je een computer koopt voor € 1.000 die 5 jaar meegaat, mag je elk jaar maximaal € 200 afschrijven. Doe je een investering van minder dan € 450 exclusief btw? Dan mag je deze wél in één keer afschrijven in het jaar van aanschaf

Als je van tevoren een begroting hebt gemaakt (een overzicht van de verwachte omzet en kosten), kun je die gebruiken om je winst- en verliesrekening te analyseren. Zo zie je per onderdeel waar je meer of minder hebt uitgegeven of verdiend dan je had gedacht. Rekende je op een hoger winstpercentage dan je uiteindelijk hebt behaald? Op de winst- en verliesrekening kun je zien waar dit aan ligt.

Zo’n afwijking kan komen door minder omzet dan verwacht (bijvoorbeeld door fouten in facturen of onverwachte kortingen), maar ook door hogere kosten (zoals schade aan materialen of prijsstijgingen bij leveranciers).

Wist je dat je op je winst- en verliesrekening veel kunt ontdekken over mogelijke pijnpunten in je bedrijf? Hoge kosten door ziekteverzuim kunnen bijvoorbeeld duiden op ontevreden personeel. En als je veel hebt uitgegeven aan de reparatie van oud materiaal (bijvoorbeeld bedrijfsauto's of laptops), is het misschien tijd om te investeren in nieuw materiaal dat langer meegaat.

Heb je veel verkocht, maar maak je nog steeds niet zo veel omzet? Dan kan het zijn dat je verkoopprijs te laag is.

Als je al een paar jaar bezig bent, kun je verschillende winst- en verliesrekeningen met elkaar vergelijken en je bedrijfsrendement in kaart brengen. Dit doe je door de omzet en kosten om te rekenen naar percentages.

Kijk maar eens naar dit voorbeeld:

In dit voorbeeld nemen we 2022 als startpunt. In 2023 werd 6% meer omzet behaald, maar stegen de kosten met 10 procent. In 2024 daalde de omzet met 4% ten opzichte van 2022, terwijl de kosten met 1% stegen. Zo kun je verschillende periodes goed vergelijken en misschien interessante trends ontdekken.